لزوم پژوهش های میدانی و علمی برای آگاهی از نیازهای زائران

تولیت آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام در دوّمين اجلاس آستان های مقدس جهان اسلام ضمن تشریح حقوق زائران، پیشنهاد کرد:
«پژوهش های میدانی و آکادمیک جهت آگاهی از نیازهای زائران صورت پذیرد.»
آیت الله محمّدی ری شهری، در دوّمين اجلاس آستان های مقدس جهان اسلام که به میزبانی آستان مقدس امام حسین(ع) برگزار شد، طی سخنانی به تشریح حقوق معنوی زائر و وظایف تولیت های آستان های مقدّس در این خصوص پرداخت. «باید برنامه ریزی برای زائران در مسیری باشد که اتصاف به خلق و خوی حسن و پسندیده در آنها بیشتر شود و بر عقلانیت و خردورزی آنان اضافه شود، زیرا اگر خروجی و محصول زیارت اینها نباشد و بلکه خدای ناکرده خلاف اینها در زائران پس از زیارت مشهود شود، این نشان از آن دارد که ساز و کار امر زیارت در جای خود قرار نگرفته و نقصی در طراحی و اجرای وظایف نهفته است. بر این اساس به هیچ رو شایسته نیست که زیارت و زائران دستمایه اغراض دنیایی شوند.»​
آیت الله ری شهری در تشریح حقوق زائر به سه نکته اشاره و بیان کرد:
«واژه حقوق که در منشور به کار رفته بار معنایی جدی و ویژه ای دارد و ناظر به کاربرد آن در دنیای جدید و علومی چون فقه و حقوق است.»
رئیس موسّسه علمی فرهنگی دارالحدیث بیان کرد:
«در مطالعه مساله حق و حقوق انسان، اگر برای کسی حقی ثابت شد، در آن صورت، طرف مقابل، مکلف بشمار می رود و ذی حق می تواند از آنان مطالبه کند، پس وقتی سخن از حقوق زائر مطرح می شود، کسانی همچون کارگزاران اماکن مقدسه و آستان های مقدس می بایست برای ادای آن قیام کنند و وظایفی را بر عهده گیرند.»
آیت الله محمّدی ری شهری با طرح این پرسش که "منشأ این حق برای زائر چیست که می بایست گروهی برای تحقّق آن قیام کنند و برای انجام آن بپاخیزند؟ " ادامه داد:
«به نظر می رسد می توان منشأ این حق را دو امر دانست، یکی آنچه از اولیای الهی در باب احترام و تکریم زائر به ما رسیده و با تعبیرهای گوناگون در احادیث و روایت بدان اشاره شده است و دیگر منشأ این حق خود زائرانند که با نذورات، موقوفات و مخارج صرف شده، این اماکن و آستان های مقدّس را برپا داشته و از آن نگه داری و حمایت می کنند.»
آیت الله ری شهری در بیان دوّمین منشأ حقّ زائر تشریح کرد:
«از آن رو که زیارت، جزئی از مجموعه معارف قرآن و سنت است، می بایست در چهارچوب اهداف کلان این معارف تحلیل شود و حقوق زائر نیز در همان جهت معنا شود، به نظر می رسد مهم ترین حق زائر آن است که کارگزاران اماکن مقدسه و آستان هاي مقدّس، اسباب تحقق اهداف کلان و عالیه دینداری را در امر زیارت برای زائر فراهم سازند بدین معنا که مجموعه شرایط فرهنگی، اجتماعی، عمرانی، فیزیکی و رفاهی به گونه ای طراحی شود که زیارت در مسیر تحقق اهداف اصلی دین و دینداری قرار گیرد و با انجام زیارت بر اتصاف و آراستگی زائر بدان اهداف افزوده شود.»
رئیس دانشگاه قرآن و حدیث گفت:
«آنچه از مجموعه آیات و روایات بر می آید این است که فلسفه تکامل مادی و معنوی و سعادت دنیوی انسان چهار رکن اساسی دارد که عبارت است از معرفت و عقلانیت، اخلاق فاضله، عدالت و عبودیت و باید مراقبت نمود که به هیچ رو زیارت و زائران دستمایه اغراض دنیایی شوند.»
آیت الله محمّدی ری شهری گفت:
« بر این پایه می بایست متولّیان امر زیارت بستری را فراهم کنند که زائران با انجام زیارت از این چهار رکن اصلی بهره برند و بر عبودیت و معنویت آنها افزوده شود و نیز میزان پایبندی آنان به قسط و عدل افزون شود.»
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام اظهار داشت:
«باید برنامه ریزی برای زائران در مسیری باشد که اتصاف به خلق و خوی حسن و پسندیده در آنها بیشتر شود و بر عقلانیت و خردورزی آنان اضافه شود، زیرا اگر خروجی و محصول زیارت اینها نباشد و بلکه خدای ناکرده خلاف اینها در زائران پس از زیارت مشهود شود، این نشان از آن دارد که ساز و کار امر زیارت در جای خود قرار نگرفته و نقصی در طراحی و اجرای وظایف نهفته است. بر این اساس به هیچ رو شایسته نیست که زیارت و زائران دستمایه اغراض دنیایی شوند.»
آیت الله محمّدی ری شهری با استناد روایتی از امام باقر علیه السلام گفت:
«توجه به منویات اهل بیت علیهم السلام در خصوص فلسفه حج، توقع و خواسته های امامان معصوم را از عمق و گستره زیارت به خوبی نشان می دهد و بالتبع دایره حقوق زائر و نیز تکالیف و وظایف کارگزاران را به زیبایی ترسیم می کند.»
رئیس مؤسّسه علمی فرهنگی دارالحدیث اظهار داشت:
«مسئله سوم این است که برای تحقق حقوق معنوی زائران و سایر حقوقی که در منشور حقوق زائر پیش بینی شده، انجام پاره ای پژوهش ها و تحقیقات و نیز توجه به برخی نکات ضروری است و لازم است پژوهش های میدانی و آکادمیک جهت آگاهی از نیازهای زائران صورت پذیرد.»
آیت الله محمدی ری شهری گفت:
«لازم است با تحقیقات کارشناسان و متخصصان امور فرهنگی، ظرفیت های فرهنگی اماکن زیارتی و مقدس با دقت شناسایی شود، همچنین در برنامه ریزی برای تحقق حقوق زائران، توجه به مقتضیات زمان و نیز طیف های گوناگون زائران از جهت سنی، جنسی، نژادی و جنبه های دیگر لازم و ضروری است.»
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام همچنین بر هماهنگی نظام یافته میان آستان هاي مقدس ، و کارگزاران این اماکن متبرکه برای بهره گیری از ظرفیت های عتبات و تحقق حقوق زائر و اهداف زیارت تاکید کرد.

آيت الله محمدي ري شهري در پايان با ذكر روايتي از أمام مجتبي عليه السلام ، در رابطه با آثار و بركات وحدت كلمه در پيشبرد امور ، بر تقويت هرچه بيشتر همكاري و هم افزايي آستان هاي مقدس اهل بيت عليهم السلام تاكيد كرد.