مصاحبه با خبرگزاری فارس

فارس: ما سوالاتمان را در سه بخش امنیتی، سیاسی و موضوعات بین‌المللی دسته‌بندی کرده‌ایم. حالا باید به شما به دید فردی امنیتی نگاه کنیم یا سیاسی یا عالم دینی؟

آیت الله ری شهری:ترجیح می‌دهم با پرسش های فرهنگی شروع کنیم.

فارس: در خصوص فعالیت‌های مجموعه دارالحدیث بفرمایید و دیداری که اخیراً حضرت آقای خامنه‌ای از این مجموعه داشتند، گویا تاکید بسیاری بر مبحث مهدویت کردند.

آیت الله ری شهری:موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث در واقع در ایامی تاسیس شد که بنده وزیر اطلاعات بودم در سال 66 و با هزینه مختصری که از حضرت امام(ره) گرفتیم در زیرزمین منزل خودمان با چندنفر از فضلا این جریان را آغاز کردیم و بعد از حضرت امام(ره) با حمایت مقام معظم رهبری این حرکت ادامه پیدا کرد که البته رسمیتی نداشت و کاری خصوصی و چند نفره بود.

به تدریج در سال 74 با پیام پرمغز رهبری این مجموعه رسما تحت عنوان «مرکز تحقیقات دارالحدیث» آغاز به کار کرد.

پس از آغاز به کار در سال 74 این تشکیلات گسترش یافت و در سال 1384 دانشکده علوم حدیث تأسیس شد و در ادامه موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، دانشگاه قرآن و حدیث و پژوهشگاه قرآن و حدیث تأسیس گردید که در حال حاضر یک مجموعه گسترده آموزشی و پژوهشی است که قریب به 5 هزار دانشجوی حضوری و مجازی در داخل و خارج کشور دارد.

چهار پژوهشگاه قرآن و حدیث شامل پژوهشکده علوم و معارف حدیث، پژوهشکده اخلاق و روانشناسی، پژوهشکده تفسیر اهل بیت و پژوهشکده کلام اهل بیت است.

همچنین بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری یک معاونت فرهنگی برای همگانی کردن حدیث تاسیس شده که اقشار مختلف مردم در داخل و خارج بتوانند از معارف اهل بیت استفاده کنند.

فارس: با توجه به اینکه قرآن در جامعه بحث جا افتاده‌ای است ولی بحث حدیث و روایات جای کار زیادی دارد این تشکیلات چقدر موفق بوده است؟ و اساساً متولی بحث گسترش حدیث در حوزه و دانشگاه کیست؟

آیت الله ری شهری:پیوند قرآن و حدیث ناگسستنی است. زیرا حدیث ریشه در قرآن دارد، اهل بیت از قرآن جدا نیستند. اگر ما بخواهیم قرآن را خوب بفهمیم باید حدیث را خوب بفهمیم و بالعکس.

در ملاقاتی که خدمتگزاران دارالحدیث با مقام معظم رهبری داشتند من عرض کردم که دارالحدیث دار‌القرآن است و دارالقرآن دارالحدیث است و ایشان هم تایید فرمودند و در فرمایشات خود بر این مسئله تاکید کردند.

بازتاب اقداماتی که انجام می دهیم و گسترش و استقبالی که از کتابها هست بیانگر این است که چه در داخل و چه در خارج عطش و نیاز به رهنمودهای اهل‌بیت(ع) روزافزون است و این نشانه آن است که به یاری خدا زمینه حکومت جهانی اهل بیت فراهم است و فرمایش امام رضا(ع) که می‌فرمایند: «ان‌الناس لوعلموا محاسن کلامنا لاتبعونا: اگر مردم بدانند منطق ما چقدر زیباست دنبال ما می‌آیند» در حال تحقق است و عطش نیاز به رهنمود‌های اهل بیت روزافزون است و جا برای کار بسیار زیاد است. مقام معظم رهبری بارها تاکید کردند که علوم انسانی ما باید اسلامی شود و دانشگاه‌ها در علوم انسانی جیره‌خوارغرب نباشند.

زمینه ساز تحقق این رهنمود پژوهش های قرآنی و حدیثی است. ما در این زمینه در حال انجام فعالیت‌هایی هستیم و با دوستان خود در شورای عالی انقلاب فرهنگی نشست‌هایی برگزار می‌کنیم و امیدواریم ان‌شاءالله امکانات لازم فراهم شود تا بتوانیم سرویس لازم را در این جهت به دانشگاه‌ها بدهیم.

فارس: رهبرمعظم انقلاب در دیدار با مجموعه دارالحدیث چه رهنمودهایی داشتند؟

آیت الله ری شهری: مدتها بود که از مقام معظم رهبری تقاضا کرده بودیم بازدیدی از مجموعه دارالحدیث داشته باشند، در آستانه ولادت حضرت مهدی(عج) عرض کردم دارالحدیث را خدمت شما می‌آوریم و نمایشگاهی از دارالحدیث را در حسینیه امام خمینی(ره) دائر کردیم و ایشان فرصت زیادی گذاشتند و رهنمود‌های بسیار خوبی دادند و امیدواریم بتوانیم در آن راستا حرکت کنیم.

ایشان تاکید داشتند شناخت خلاء‌ها در زمینه قرآن و حدیث و برنامه‌ریزی برای پر کردن آنها یکی از امتیازات دارالحدیث است که باید بر این مسئله تمرکز بیشتری شود و ما امیدواریم اگر امکانات لازم برای تحقق رهنمودهای ایشان فراهم شود، به نقطه مطلوب برسیم.

مسئله امام مهدی(عج) نیز مهمترین مسئله محوری برای نظام اسلامی است و ایشان تاکید بسیاری بر پرداختن به این موضوع داشتند.

من در مقدمه دانشنامه امام مهدی(عج) به این نکته اشاره کردم که دشمنان انقلاب با اساس ولایت فقیه عداوت دارند و در صدد تخریب زیربنای این اصل هستند. باتوجه به اینکه ما ولی فقیه را نائب حضرت مهدی(عج) می دانیم بر تخریب موضوع مهدویت و خود حضرت مهدی(عج) سرمایه‌گذاری کردند و می‌گویند ما ریشه را می‌زنیم. به همین جهت ما کار گسترده‌ای که صورت نگرفته و جایش خالی بوده آغاز کردیم و بر اساس منابع معتبر و مدارک و اسناد متقن ولایت حضرت مهدی(عج) را اثبات کرده و به شبهاتی در خصوص وجود و زنده بودن و طول عمر ایشان پاسخ دادیم و در واقع این پاسخ‌ها نوعی پاسخ دادن به مخالفان اصل ولایت فقیه نیز محسوب می‌شود.

فارس: برخی از کارشناسان معتقدند منشاء بسیاری از مشکلات فرهنگی ما طراحی امنیتی دشمن است آیا این تحلیل درست است؟

آیت الله ری شهری:اگر مقصود این باشد که همه مشکلات فرهنگی ناشی از برنامه ریزی دشمن است صحیح نیست زیرا علاوه بر اینکه دشمن طراحی دارد و بیکار ننشسته و هرچه رشد جمهوری اسلامی در جهان و جامعه بیشتر ‌شود توطئه‌های آنان نیز گسترده‌تر می‌شود و همانگونه که ما برای پیشرفت برنامه‌ریزی می‌کنیم آنها هم برای تخریب برنامه‌ریزی می‌کنند و امکانات و رسانه‌های آنها از ما بیشتر و گسترده‌تر است، ما نیز ضعف مدیریت فرهنگی و برنامه‌ریزی داریم. ما باید به هر دو موضوع توجه کنیم. هم از این طرف ما ضعیف عمل می کنیم و هم طرف مقابل کار می‌کند. البته همانطور که قرآن اشاره کرده «ان کید الشیطان کان ضعیفا» بنابراین توطئه آنها قوی نیست ولی به هر حال ما باید قوی‌تر کار کنیم.

فارس: با توجه به مسئولیت‌تان در حج ، ارتباط ویژه ای با جهان اسلام داشتید، در حال حاضر موضوعی به عنوان تکفیری‌ها به وجود آمده و با جنایت‌های خود در حال بدنام کردن اسلام هستند. بفرمایید ریشه اینها به کجا برمی گردد واز کجا پشتیبانی می‌شوند و آینده آنها چه خواهد شد؟

آیت‌الله ری شهری: یکی از طراحی‌ها استکبار برای ضربه زدن به اسلام اصیل ایجاد رژیم جعلی صهیونیستی بود که در قلب کشورهای اسلامی این رژیم را به عنوان سد پیشرفت‌های کشورهای اسلامی تاسیس کردند.

بعد از پیروزی انقلاب و با توجه به موجی که انقلاب اسلامی در جهان ایجاد کرد این سد شکاف برداشت که هر روز این شکاف بیشتر می‌شود و هدف آنها تحقق پیدا نکرده است.

جریان تکفیری ‌برای جبران شکاف در این سد و ترمیم آن است- البته ترمیم نخواهد شد- اما به هر حال یکی از برنامه‌های پیچیده و حساب شده دشمن برای ترمیم شکاف سد شکست خورده صهیونیست ‌است و برنامه‌ریزی دقیقی برای مقابله با چنین گروهی لازم است تا به سرنوشت رژیم صهیونیستی که انشاءالله زوالش نزدیک باشد مبتلا شود.

فارس: اعضای اروپایی در این گروه کم نیستند. این گروه و با چنین خصلت‌های وحشی‌گری چطور می‌توانند چنین افرادی را به خود جذب کنند؟ متاسفانه در کشورهای اروپایی در صورت جذب شدن به اسلام جذب گروه‌های تکفیری از این دست می‌شوند. آیا تبلیغات آنها قوی و تبلیغات اسلام اصیل ضعف است؟

آیت الله ری شهری:بنده هم در این خصوص مطالعه و کنکاش کردم. با مشورت افرادی که در اروپا زندگی می‌کردند تا این زمان به این نتیجه رسیدیم که اینها سازماندهی ویژه‌ای برای جذب افراد سرخورده با شخصیت دادن به این افراد دارند. شگرد جذب آنها این است که افرادی که در خانواده سرخورده شده، جوان‌هایی که دچار بحران روحی هستند و مشکل دارند که البته درغرب تعداد آنان کم نیست را جذب می‌کنند و مهمترین رمز موفقیت‌شان در این هدف شیطانی شخصیت دادن به افرادی است که دچار خود کم بینی شده اند.

فارس: حج نیز فرصتی برای نشان دادن چهره واقعی اسلام است. ما چقدرتوانستیم در سالهای بعد از انقلاب از این فرصت استفاده کنیم؟ شاید یکی از دلایلی که حضرت امام راضی شدند دوباره با عربستان ارتباط برقرار شود، از دست ندادن این فرصت عظیم بود.

آیت الله ری شهری:اگر بخواهم بگویم ما توانستیم نهایت بهره‌برداری از این فرصت را داشته باشیم اغراق کرده ام، یعنی ما در واقع باید اعتراف کنیم از این فرصتی که وجود دارد به دلایل مختلف نهایت بهره‌‌برداری را نکردیم. با چند نفر نیرو می‌توانیم بر این سه میلیون زائری که وجود دارند اثر‌گذاری کنیم در این مدت یک ماه ؟!

باید در داخل برنامه‌ریزی‌های دقیقی صورت گیرد و نهادها با هم هماهنگ شوند تا در حج ثمره آن را ببینیم. اثر گذاری در حج کار جمعی را می‌طلبد و بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت به تنهایی از عهده آن برنمی‌آید. مسئله دیگر متاسفانه نگاه و سیاست‌های دولت‌های مختلف پس از انقلاب به حج است که به هزینه ای که از زئران دریافت می شود نگاهی اقتصادی دارند نه فرهنگی.

به عنوان مثال ثبت‌نام کردند و پولهای زائد بر یکسال زائران به آنها بازگردانده نشد، نتیجه این اقدام این شد که حدود 20 سال مردم در نوبت بمانند. ما می‌‌توانستیم ثبت‌نام هر ساله کنیم و نیروهای جوان تر را اعزام کنیم. بسیاری از زائران ما مسن هستند که نمی توانیم از آنان انتظار اثرگذاری فرهنگی داشته باشیم.

در حال حاضر نیز هیچ راه ‌حلی وجود ندارد. حدود60 هزار در حال اعزام هستند با 60 هزار زائری که بسیاری از آنان مسن هستند چکار می توان کرد ؟

اگر بخواهیم رهنمودهای مقام معظم رهبری را کامل محقق کنیم نیاز به نیروهای جوان و مسلط به زبان و توانمند داریم و نمی‌شود با این وضعیت از این فرصت حج استفاده کامل و مطلوب داشته باشیم.

ولیکن این بدان معنا نیست که ما کاری انجام نداده‌ایم، مراسم برائت و برگزاری دعای کمیل حرکتی بود که به برکت رهنمودهای حضرت امام (ره) آغاز شد و مقام معظم رهبری نیز در همان خط حرکت کردند و محکم ایستادگی کردند. ما در طول 33 سال انقلاب از حج بهره زیادی بردیم، در کتاب خاطراتم که به زودی منتشر می‌شود اشاره کردم که 15 سال پیش حجاج تونسی انقلاب جدید تونس را پیش‌بینی می‌کردند و می‌گفتند ما به امام خمینی و انقلاب اسلامی علاقه داریم و عکس‌های امام را در خانه نگهداری می‌کنیم.

امام خمینی(ره) در پیام حج سال 1366 فرمودند: « فریاد برائت ما، فریاد برائت مردم لبنان و فلسطین و همه ملت ها و کشورهای دیگری است که ابرقدرتهای شرق و غرب، خصوصاً آمریکا و اسرائیل به آنان چشم طمع دوخته اند ...»

و در پیام حج 1367 در تبیین آثار و برکات مراسم برائت از مشرکین می فرمایند: « حماسه مردم فلسطین یک پدیده تصادفی نیست . . . این تحقق همان شعار برائت است که ملت فلسطین در تظاهرات دوشادوش خواهران و برادران ایرانی خود فریاد رسای آزادی قدس را سرداد و " مرگ بر آمریکا ، شوروی و اسرائیل " گفت . . . آری، فلسطین راه گم کرده خود را از راه برائت ما یافت، و دیدیم که در این مبارزه چطور حصارهای آهنین فرو ریخت؛ و چگونه خون بر شمشیر و ایمان بر کفر و فریاد بر گلوله پیروز شد و چطور خواب بنی اسرائیل در تصرف از نیل تا فرات آشفته گردید . . . » لیکن اگر بخواهیم به قله برسیم باید در برنامه‌ریزی‌ها تجدیدنظر کنیم.

فارس: اگر اجازه دهید سوالات را سیاسی کنیم. چه شد که شما از بعثه مقام معظم رهبری استعفا دادید؟ به دلیل فشارها و دخالت‌هایی بود که در دولت گذشته از طرف اطرافیان رئیس‌جمهور صورت می‌گرفت.

آیت‌الله ری شهری: فشار که بود، لکن استعفا به دلیل این فشارها نبود. بنده چندین بار از مقام معظم رهبری تقاضا کرده بودم از این سمت کناره‌گیری کنم و به کارهای فرهنگی بپردازم زیرا در تمام مسئولیت‌های پیشین از دادگاه گرفته تا وزارت اطلاعات کارهای فرهنگی را رها نکردم و تعبیر من این بود که حرکتم در کارهای سیاسی و اجرایی شنا در خلاف جهت رودخانه است.

به خیال خودم اینطور عمل کردم که تا جایی که لازم است در مسؤولیت های قضائی یا اجرایی و سیاسی حضور داشته باشم و چنانچه حضورم واجب نبود سراغ طلبگی و کارهای فرهنگی بروم.

آخرین بار که بحث استعفا را خدمت مقام معظم رهبری مطرح کردم احساس کردم ایشان ناراحت شدند و من تصمیم گرفتم تا زمانی که خودشان اجازه ندادند دیگر این بحث را مطرح نکنم و زمانی که ایشان موافقت کردند، بنده استعفاء دادم.

فارس: دخالت‌های موجود در چه زمینه‌ای بود؟

آیت‌الله ری شهری: بیشتر در مورد انتخاب رئیس سازمان حج و زیارت بود. زیرا بعثه مقام معظم رهبری ارتباط مستقیم با آقا دارد و حج از شئون رهبری است و دخالت‌هایی که برخی اطرافیان رئیس‌جمهور در مورد انتخاب رئیس‌سازمان می‌کردند، مشکل درست می‌کرد.

فارس: در ایامی که شما در حج بودید فتنه 88 شکل گرفت ارزیابی‌تان از آن دوران و فضایی که در خارج ایجاد شده بود بفرمایید.

آیت الله ری شهری:در همان ایام و در یکی از سخنرانی هایم ‌گفتم: تجربه این نظام نشان داده که هرکس در مقابل نظام و رهبری به ایستد عاقبت به خیر نمی شود. این افراد می توانستند کار را به اینجا نرسانند و طبق فرمایش مقام معظم رهبری در قالب قانون اعتراض خود را پیگیری کنند. اعتراض که از چهار چوب قانون خارج شد مفاسدی داشت که این مفاسد کما و بیش تا حال حاضر نیز ادامه دارد.

فارس: برخی‌ها معتقدند بخشی از فشارهای اقتصادی و تحریم‌هایی که به کشور وارد می‌شود به ماجرای فتنه 88 بازمی‌گردد.

آیت الله ری شهری:خیر. به نظرم اینگونه نیست. بخشی از فشارهای تحریم، ندانم کار‌ی هایی بود که در دولت قبل اتفاق افتاد، البته تحریم‌ها از اول انقلاب وجود داشت و با پیچیده شدن مسائل هسته‌ای تحریم‌ها تشدید شد.

فارس: شما بعد از نمازجمعه 29 خرداد 88 اظهاراتی بیان کردید که جنبه اثباتی دارد و تبعیت شما را از ولایت فقیه آشکار می‌کند. آیا موضع سلبی شما علیه جریان فتنه که کمی با تاخیر صورت گرفت به این دلیل بود که شما به دنبال جذب این افراد بودید و امید به بازگشت آنان به بدنه نظام را داشتید؟

آیت الله ری شهری:البته در ابتدا امیدوار بودم که آنان از مواضع خود عدول کنند. من با آقای موسوی بلافاصله صحبت کردم و نامه نوشتم اما هر کاری کردم مشکل حل شود، نشد.

فارس: صحبت‌تان چه بود؟

آیت الله ری شهری:نمی خواهم وارد جزئیات شوم اما به هر حال در این نظام، ولایت فقیه ستون فقرات نظام اسلامی است، با ضربه دیدن آن، نظام اسلامی ضربه می خورد، من کمتر وارد مسائل سیاسی می‌شوم مگر اینکه ضرورتی داشته باشد و ورود به این موضوع نیز در حدّ ضرورت بود.

فارس: با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر نقش خواص در بزنگاه‌ها، ارزیابی شما در مورد نقش این افراد در این فتنه چیست؟

آیت الله ری شهری:در این باره به تفضیل در مقدمه دانش نامه امام حسین (ع) بحث کرده ام، بهتر است در فرصت مناسب برای آگاهی همگان در رسانه ها مطرح شود.

فارس: با توجه به مسئولیت‌‌ها و سوابقی که داشتید بحرانی‌ترین مقطع را به جز مقطع جنگ در 36 سال گذشته کدام برهه می‌دانید؟

آیت الله ری شهری:بحران قائم ‌مقام رهبری. چون اگر آن اتفاق می‌افتاد و این بحران مهار نمی‌شد مسیرانقلاب عوض می‌شد. هیچ کس باور نمی‌کرد که ممکن است با این حرکت مقابله شود. هیچ کس را در آن زمان کمک کار خود نمی‌دیدم. به ما می گفتند(البته از سر دلسوزی و مصلحت اندیشی) که شما این کار را نکن. این شخص رهبر می‌شود و تو باید به خارج از کشور بروی. من در دلم می‌خندیدم و می‌گفتم وظیفه شرعی من است و باید آن را انجام دهم و کسی که در آن زمان موید حرکت ما بود مقام معظم رهبری بود. افرادی که مرا نهی می کردند نمی‌گفتند که کار نادرستی است بلکه اعتقاد داشتند به مصلحت شخص من نیست و اگر این اتفاق نمی‌افتاد در حال حاضر انقلابی وجود نداشت. برخی از جریان مهدی‌هاشمی با تعبیر بسیار موهنی می گفتند آقای . . . ـ که مراد آنها بود ـ از عهده فلان کار بر نمی آید (من نمی خواهم عین آن تعبیر را بگویم) چه برسد به رهبری و در واقع این باند جنایتکار و آدمکش می‌خواستند خود زمام امور را به دست بگیرند.

به نظرم بحرانی ترین موقعیتی که نظام با عنایت حضرت حق و بصیرت حضرت امام پشت سر گذاشت این موضوع است.

فارس: بحث نفوذ مهدی هاشمی موضوعی است که بسیار در مورد آن بحث شده اما چیزی که شاید خیلی به آن پرداخته نشده بحث کشف این جریان است. یک نهاد انقلابی مانند سپاه در جریان این اتفاقات بود و سردارانی بودند که خواسته یا ناخواسته به این جریان گره‌خورده بودند و مانند منتظری به مهدی هاشمی علقه‌هایی داشتند. شروع کشف از کجا بود؟ آن چیزی که ما شنیدیم این بود که در خود سپاه نیز متوجه این خطر شده بودند. ورود وزارت اطلاعات در دوران شما به این پرونده در چه زمانی بود؟

آیت الله ری شهری:این جریان دو سه مرحله داشت. یک بار من به اصفهان رفتم و پرونده این شخص(مهدی هاشمی) را دیدم. وقتی پرونده(قتل‌ها) را در اطلاعات اصفهان دیدم، مدارک قتل ها و کشتن مرحوم شمس‌آبادی بسیار روشن بود و واضح بود که باید با این شخص برخورد شود ولی آنها آزاد بودند بلکه در پست های مهم شاغل!

این مرحله اولی بود که خدمت امام(ره) مطرح کردم و ایشان مطلب خاصی را راجع به این مسئله نگفتند و به خود ما واگذار کردند و ورودشان به ماجرا مانند ورود در مرحله دوم و سوم نبود.

پس از آن به خود آقای منتظری جریان را گفتم که ایشان مطالب را به خود آن جریان(مهدی هاشمی) انتقال دادند.

در مرحله بعد وزارت اطلاعات در قسمت ضدجاسوسی به خانه تیمی آنها رسید. ( پودرهای سرطان زا و اسلحه‌ها و امکاناتی که در آنجا بود کشف شد ) امام از این مرحله به صورت جدی وارد ماجرا شد.

تشخیص ما این بود که امام در مرحله اول احساس خطر جدی نکردند اما بعد از اینکه خانه تیمی کشف شد و جریانات قبل از انقلاب را نیز به ایشان گفتیم احساس خطر کردند و درنامه‌ای به بنده دستور دادند که موضوع پیگیری شود و این لوث از دامن برخی بزرگان کشور که منظورشان آقای منتظری بود پاک شود.

فارس: آیا امام خودشان هم با منتظری وارد صحبت شدند؟

آیت الله ری شهری:در آن مقطع امام(ره) صحبتی با آقای منتظری نداشتند، گفتگوی امام با ایشان پس از مخالفت جدی آقای منتظری با رسیدگی به اتهامات و جرایم مهدی هاشمی بود.

فارس: چرا آقای منتظری توجیه نمی شدند؟

آیت‌الله ری شهری: من تصورم این بود که ایشان سادگی دارند اما تعبیرات امام تندتر از این بود.

فارس: این بحث در مورد احمدی‌نژاد هم مطرح می‌شود که وی نیروی انقلابی ارزشی بود که با رای مردم متدین بالا آمد و در نهایت به دست افرادی مثل بقایی و مشایی استحاله شد.

آیت‌الله ری شهری: راجع به شخص صحبت نمی‌کنم.

فارس: با توجه به هشدار خودتان در کتاب خاطرات مبنی بر خطر جریان نفوذ نفاق در بدنه مسئولین توضیح بفرمایید. آیا خطرنفوذ این جریان در سال‌های فعلی نیز در بین دولت‌ها احساس می‌شود؟

آیت الله ری شهری:سیستم‌های اطلاعاتی بیگانه گاهی اوقات ممکن است با 10 واسطه افراد را تحت تأثیر قراردهند، به اشخاصی که انسان به آنها اعتماد کامل دارد. ممکن است انسان بعد از 20- 30 سال بفهمد با چند واسطه تحت تاثیر فلان جریان و شخص بوده است.

یک پروسه خطرناک جاسوسی برای نفوذ و رخنه وجود دارد که افراد باید همیشه هوشیار و آگاه باشند، که شیطان های انس و جن همیشه از طریقی نفوذ می‌کند که انسان به آن اطمینان دارد.

فارس: بحث مهدی هاشمی بحث جذابی برای نسل جوانی است که آن وقت نبودند اولا ناگفته‌ای وجود دارد که بفرمایید.

آیت الله ری شهری:ناگفته‌ای که به ذهنم نمی‌رسد اما مسئله‌ای که هم برای نسل جوان، هم مجلسی‌ها و هم افراد سیاسی می‌تواند خیلی آموزنده باشد برخوردی است که حضرت امام در این زمینه داشتند.

زمانی طیفی از نمایندگان در آن دوره به این نتیجه رسیدند که پرونده مهدی هاشمی در مجلس بررسی و مطرح شود و پرونده به کمیسیونی در مجلس برود، من دیدم این پرونده شامل اسامی است که متهم هستند اما اتهام آنها اثبات نشده و تا وقتی اتهام کسی اثبات نشده نمی‌شود مطرح کرد و وقتی دیدند زورشان به ما نمی‌رسد و ما پرونده را به مجلس نمی دهیم مصوبه‌ای را تصویب کردند که پرونده به مجلس فرستاده شود.

من نامه‌ای خدمت حضرت امام نوشتم که مجلس چنین مصوبه ای دارد و پرونده را از ما خواسته اند اما در پرونده اسامی متهمینی ذکر شده که اتهام آنها اثبات نشده و رفتن این پرونده به مجلس آبروی آنها را می‌برد.

حضرت امام(ره) پاسخ دادند: فرستادن این پرونده به مجلس خلاف شرع و قانون اساسی است و این نشان می دهد که حضرت امام برای آبروی افراد چه اندازه اهمیت قائل بودند که این به نظر من درسی است که باید همه توجه داشته باشند.

فارس: مهمترین بحث در زمان تأسیس وزارت اطلاعات این بود که این تشکیلات به صورت وزارتخانه نباشد و سازمان باشد که یکی از دلایل آن لزوم پاسخگویی این وزراتخانه به مجلس باشد. ولی عملاً این اتفاق نمی‌افتد و در مجالس گذشته نیز نظارت چندانی بر وزارت اطلاعات وجود ندارد (نمونه آن درخواست نمایندگان برای بررسی پرونده مهدی هاشمی و نامه شما به امام که این کار به مصلحت نیست و موافقت ایشان با حضرتعالی) اما قبل از سال 76 و در مقطعی برخی کارشناسان امنیتی به این نتیجه رسیدند که تعدد مراکز اطلاعاتی ممکن است آثار زیانباری داشته باشد و نمایندگان مجلس پنجم نیز تلاش کردند طرحی را ارائه دهند که این امر محقق شود و تمامی مراکز اطلاعاتی به صورت سازمانی زیر نظر رهبری درآید که بعد ازسال 76 این جریان مسکوت ماند. چرا چنین اتفاقی افتاد و آیا ضرورت این ادغام دیگر احساس نمی شود؟

آیت الله ری شهری:بنده در اواخر مسئولیتم در وزارت اطلاعات به این نتیجه رسیدم که این مجموعه باید زیرنظر بالاترین مقامات نظام باشد و حضرت امام(ره) نیز حرفی نداشتند و استدلال‌هایی هم وجود داشت. برخی ها این موضوع را به مصلحت نمی‌دانستند و می‌خواستند اطلاعات زیرمجموعه دولت بماند.

در هیچ نظامی سیستم اطلاعاتی زیرنظر دولت نیست و فراتر از دولت‌ها است زیرا دولت‌ها می‌آیند و می‌روند و سیستم اطلاعاتی باید فراتر از آنان باشد و زیرنظر عالی‌ترین مقام کشور باشد. امام هم این موضوع را پذیرفته بود ولیکن مسائلی پیش آمد که نمی‌خواهم باز کنم و نشد که این کار بشود و در حال حاضر نیز شرایطی وجود دارد که عملا نمی‌شود این امر محقق شود. اما این نکته را هم عرض کنم که در آن زمان وزارت اطلاعات و بنده عملاً زیر نظرخود امام(ره) کار می‌کردیم و در مسایل اساسی مستقیماً از ایشان رهنمود می‌گرفتیم و طبق نظر ایشان عمل می‌کردیم. هر کس هم در سیستم اطلاعاتی در این سالها آمده و با من مشورت کرده عرض کرده ام که رهبری باید از این مجموعه راضی باشد و ما باید با رهبری هماهنگ باشیم. در همه نظام‌ها نیزهمین طور است.

فارس: شما وزیری بودید که طبق گفته آقایان فعالیت سیاسی را در وزارتخانه ‌حرام اعلام کردید اولاً چقدر توانستید جلوی سیاسی بودن این وزارتخانه را بگیرید و به نظر شما در دوره‌های بعد سیاسی‌ترین دوره وزارت اطلاعات کدام دوره بود؟

آیت الله ری شهری:حضرت امام این حرمت را فرمودند و من نگفتم. همزمان با انتخاب من و هفته دولت به خدمت حضرت امام رفتیم. بعد از پایان جلسه دست امام را بوسیدم و داشتم می‌رفتم که حاج احمد‌آقا اشاره کرد تو بنشین. من متوجه نشدم و دوباره و سه باره گفت: امام می‌گویند تو بنشین. من بودم، حضرت امام و حاج احمد آقا. حضرت امام فرمودند به همین تعبیر که: اینجایی که شما هستید وزارت اطلاعات است و وزارت کشاورزی نیست. حواست را جمع کن. کسانی را که می‌خواهی بیاوری با فلانی و فلانی و فلانی مشورت کن و خودت تصمیم نگیر. من گفتم من مشورت می‌کنم اما این افرادی که فرمودید شاید نظرات مختلفی داشته باشند و چون مسئولیت با خودم است من خودم باید تصمیم بگیرم تا جوابگو باشم. امام فرمودند بله. همینطور است و بعد به آقایان گفتم که ما به امام چنین چیزی گفتیم و قرار شد ما خودمان تصمیم بگیریم. تا زمانی که من در وزارت اطلاعات بودم دخالتی در عزل و نصب‌ها وجود نداشت. به حضرت امام عرض کردم و گفتم در حال حاضر اطلاعات هفت خط است!

یک خط از سپاه می‌آید که آن هم دو خط است. یک خط از نخست‌وزیری، یک خط از کمیته یک خط از کجا ... و تعبیر من این بود که در حال حاضر هفت خط است! و اگر من با یکی از این خط‌ها ببندم آن خط‌های دیگر مخالفت می‌کنند و خطاب به امام گفتم بدانید از این به بعد ممکن است خیلی پشت سر ما حرف بزنند و بعد هم در جلسه دیگری به حضرت امام پیشنهاد کردم که ایشان توصیه بفرمایند کارمندان این وزارتخانه وارد جناح های سیاسی نشوند، به دنبال این پیشنهاد حضورجناح‌ها و احزاب سیاسی را در وزارت اطلاعات تحریم کردند. حال ممکن بود برخی افراد تمایلات سیاسی مختلفی داشته باشند اما هیچ کس نباید عضو جناح سیاسی باشد و نیز دیدگاه سیاسی خود را در کارهای خود اعمال کند و چینش نیروها طوری بود که هیچ وقت هیچ گاه کسی نتوانست دیدگاه سیاسی خاصی را اعمال کند. نظر ما این بود که هر چیزی امام می‌گوید عمل شود و پس از آن نیز هرچه رهبری بگوید. زیرا ولی فقیه مسئول اصلی کشور است.

فارس: بعدها این مصونیت ماند یا در مقاطعی وزارت اطلاعات دچار مشکل شد؟

آیت الله ری شهری: بعدها مشکل پیدا شد. مولوی می‌گوید: شرح این هجران و این خون جگر این زمان بگذار تا وقت دگر!

فارس: بهترین دوران وزارت اطلاعات مربوط به چه دوره‌ای است؟

آیت الله ری شهری:این را خودتان ارزیابی کنید.

فارس: شما به عنوان یک کارشناس چه نظری دارید؟

آیت الله ری شهری : به هر حال آن بنایی که ما گذاشته بودیم ادامه پیدا نکرد. دوست داشتیم این بنا ادامه پیدا کند.

فارس: اتفاقاتی مانند قتل‌های زنجیره‌ای؟.

آیت الله ری شهری:بله این نشان‌دهنده آن بود که مسیر تغییر کرده.

فارس: نتیجه سیاسی کاری‌ها بود؟

آیت الله ری شهری:نتیجه تغییر مسیر بود.

فارس: همان 7 خطی که خودتان گفتید چقدر تاثیر داشت؟

آیت الله ری شهری:در دوران وزارت من هیچ تاثیری نداشت، در آن دوره وزارت، هیچ نیروی تندی وجود نداشت. ما که در بدو امر نیرویی نداشتیم، آنها که از مراکز دیگر منتقل شده بودند ولی به طوری چیده شده بودند که هیچ کس نمی‌توانست دید سیاسی خود را حاکم کند.

فارس: مسئولیت همه اعدام های حزب توده با شما بوده؟

آیت الله ری شهری:دادگاه نظامیان حزب توده با من بود.

فارس: چند نفر؟

آیت الله ری شهری:تا آنجا که یاد دارم سه نفر آنها در چند شعبه از شعبه های دادگاه حکم اعدام گرفتند.

فارس: جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی پرچم‌دار جریان سوم در دهه 70 کشور و با شعار فراجناحی پا به عرصه سیاسی گذاشت. می‌توان چنین تحلیلی را ارائه داد که این جریان پیش‌قراول یک جریان منفک از چپ و راست و به نوعی جریان اعتدال بود؟ حقیقتاً کثرت مسئولیت‌ها و اشتغالات مسئولان حزب دلیل تعطیلی فعالیت این جمعیت در سال 77 بود؟

آیت الله ری شهری:پس از مدت کوتاهی که وارد آن کار شدم دیدم کارهای سیاسی اقتضائاتی دارد که با روحیه من نمی‌سازد، یعنی من از لحاظ روحی، جسمی و فکری لوازم و شرایط فعالیت سیاسی به این صورت را نداشتم. مبنای آن حرکت این بود که ما با مطلق‌گرایی مخالف بودیم. چه در حوزه فردی چه جریانات سیاسی. هر فرد یا جریان سیاسی خوبی‌هایی دارد و بدی‌هایی، که باید خوبی‌های آن را تقویت کنیم و ضعف‌هایش را کاهش دهیم. مطلق گرایی خلاف اسلام است و ما می خواستیم یک جریان حق‌گرا ایجاد کنیم که زورمان نرسید. بحث اعتدال نبود و بحث حق‌گرایی بود. البته اعتدال یک مسئله اسلامی است و یکی از مبانی اسلام در زمینه‌های مختلف اعتدال است. اما مهم است که اعتدال را چگونه معنا کنیم.

آنچه در تفسیر آن اختلاف نظر وجود دارد اعتدال سیاسی است که نمی توان به وحدت نظر درباره آن رسید. باید ببینیم خط معصوم چیست که از آن نه جلوتر برویم و نه عقب تر.در زمان غیبت معصوم مبنا ولایت فقیه و رهبری است. اگر مبنا رهبری باشد مشکل تفسیرهای مختلف حل می شود. اعتدال به معنای کوتاه آمدن از ارز‌ش‌ها نیست. اعتدال در هر زمینه‌ای معنای خاص خودش را دارد و برای اعتدال سیاسی نمی توان یک معنای کلی ارائه داد.

در برخوردهای سیاسی باید زمانی تند رفت، زمانی کند و زمانی میانه. فقط باید محور تعیین کرد و محوراصلی که حجت شرعی است رهبری است. جایی که ولی فقیه گفت تند برو تند می‌رویم و اگر نظر ایشان چیز دیگری بود باید به همان عمل کرد.

فارس: ارزیابی شما از عملکرد دولت یازدهم در یک سال گذشته چیست؟ با توجه به اینکه این دولت بر دو بحث اقتصاد و سیاست خارجی تمرکز‌زیادی داشت چقدر در این حوزه ها موفق بودند؟

آیت الله ری شهری:آقای روحانی هم دوره بنده، آقای محمدی گلپایگانی و شماری دیگر از دوستان معروف است من بیش از پنجاه سال است که ایشان را به ذکاوت، امانت و دیانت می شناسم و هرشب برای موفقیت ایشان دعا می کنم. موفقیت دولت، در واقع موفقیت جمهوری اسلامی و حاکی از کارآئی نظام اسلامی است. برخی از اقداماتی که در این دولت صورت گرفته مثل نظام سلامت بسیار مثبت است، به ویژه آرامش و امیدواری که در جامعه پدید آمده قابل توجه است که بخشی از این آرامش مرتبط با عملکرد موفقیت آمیز نسبی دولت در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد است، البته تا رسیدن به نقطه مطلوب فرصت و تلاش بیشتری لازم است، البته آنچه عرض کردم بدین معنا نیست که اشتباهی وجود ندارد ؛ امثال ما هیچ کس مصون از اشتباه نیست، من تصوّر می کنم عملکرد دولت به ویژه در زمینه های فرهنگی نیازمند نقد عالمانه و منصفانه است. با درنظر گرفتن تجربه عملکرد دولت های گذشته، رمز موفقیت رئیس محترم جمهوری و دولت خدمتگزار در چند جمله عبارت است از : توکل حقیقی به خداوند سبحان، توجه عملیِ جدّی به رهنمودهای خیرخواهانه مقام معظم رهبری به ویژه توصیه های اخیر ایشان در هفته دولت، مراقبت هوشیارانه از نفوذ شیطان های انسان نما، مشاوران صالح، صادق و صریح و دلسوز و نقدپذیری است.

فارس: مهمترین تهدید‌های پیش روی نظام جمهوری اسلامی را چه می‌دانید؟

آیت الله ری شهری : انقلاب اسلامی یک تحول فرهنگی است، و تداوم آن، در گرو تعمیق و تداوم فرهنگ ارزشی اسلام است، این نکته نیز قابل توجه است که بدون اقتصاد سالم نمی توان انتظار پیشرفت فرهنگی داشت و لذا سال جاری را مقام معظم رهبری سال اقتصاد و فرهنگ نامیدند. تهدید فرهنگی مهمترین تهدید است و به همین دلیل دشمن تمرکز جدی روی این موضوع دارد.

فارس: چرا از سیاست کناره‌گیری کردید؟

آیت الله ری شهری:من کناره‌گیری نکردم و تنها نخواستم به عنوان رهبر یک جریان سیاسی فعالیت داشته باشم اما سیاست ما جزو دیانت ماست.

آنچه در سالها قبل به خبرنگاری گفتم سیاست را سه طلاقه کردم؛ به این معنا نیست که در امور سیاسی دخالت نمی کنم. همه ما باید فدا شویم تا نظام سیاسی الهی جمهوری اسلامی بماند و در هر صحنه‌ای که به ما نیاز باشد باید حضور پیدا کنیم. به یاری خدا این نظام به نظام حضرت مهدی(عج) متصل شود.

فارس: به عنوان آخرین سوال اطلاعی از سرنوشت خلبانی که عامل اصلی افشای کودتای نوژه بود ندارید؟

آیت الله ری شهری: نخواست شناخته شود. شاید می ترسید که ضد انقلاب او را ترور کند. بنده نیز با واسطه ایشان ارتباط داشتم و از سرنوشت او اطلاعی نداریم.

فارس: بسیار سپاسگذاریم که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.

آیت الله ری شهری: من هم ممنون هستم و برایتان آرزوی توفیق می کنم.