694 - اصلاح زبان(۱)

اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِي بِالْهُدَى[1]

خداوندا! زبانم را به هدایت گویا کن.

نکاتی که در جلسه پیشین در شرح این فراز ذکر شد، نشان می‌دهد که «اصلاح زبان» امری بسیار مهم و خطیر است. و لذا پاداش قول سدید، اصلاح اعمال، غفران الهی و در نهایت فوز عظیم خواهد بود:

اى اهل ايمان! از خدا پروا كنيد و سخن درست و استوار گوييد. * تا [خدا] اعمالتان را براى شما اصلاح كند و گناهتان را بر شما بيامرزد. و هركس خدا و پيامبرش را اطاعت كند، بى‌ترديد رستگارى بزرگى يافته است.

در روایات متعددی به آثار و برکات اصلاح زبان اشاره شده است، از جمله امیرالمومنین از پیامبر مکرم اسلام(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) نقل می‌کند که:

لا يَستَقيمُ إيمانُ عَبدٍ حتّى‌ يَستَقيمَ قَلبُهُ، ولا يَستَقيمُ قلبُهُ حتّى‌ يَستَقيمَ لِسانُهُ[2]

ايمان هيچ بنده‌اى درست نمى‌گردد، مگر اين كه دلش درست باشد و دلش درست نمى‌گردد، مگر آن گاه كه زبانش درست باشد.

در این روایت درستی باورها و اعتقادات به درستی قلب گره می‌خورد و درستی قلب به درستی زبان.

در روایت دیگری آمده است که بین زبان و دیگر اعضاء بدن، هر روز مکالمه‌ای رد و بدل می‌شود که در آن، دیگر اعضاء زبان را نصیحت می‌کنند که منشأ خوبی یا بدی اعمال و رفتار دیگر اعضاء می‌شود:

عنه(صلّی‌الله‌علیه‌وآله): إذا أصبَحَ ابنُ آدمَ أصبَحَتِ الأعضاءُ كُلُّها تَستَكفي اللِّسانَ؛ أي تَقولُ: اتَّقِ اللَّهَ فِينا فإنّكَ إنِ استَقَمتَ استَقَمنا، وإنِ اعوَجَجْتَ اعوَجَجْنا[3]

چون آدمى صبح خويش را بياغازد، همه اندام‌ها [ى بدن او] از زبان مى‌خواهند كه بس كند؛ يعنى مى‌گويند: درباره ما از خدا بترس؛ زيرا اگر تو درست شوى، ما نيز درست مى‌شويم و اگر تو كج شوى، ما هم كج مى‌شويم.

این همان معنایی است که اصطلاح «زبان سرخ سر سبز را می‌دهد بر باد» از آن گرفته شده است. همه آنچه اشاره شد نشان می‌دهد که اصلاح زبان،‌ فوق العاده در حال و آینده انسان مؤثر است.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین(عَلَیْهِ‌السَّلامِ)، ص۹۸، الدعاء۲۰.

[۲] . نهج البلاغة، خطبه ۱۷۶.

[۳] . المحجّة البيضاء، ج۵، ص۱۹۵.