592 - مصونیت از کوردلی (2)
مصونیت از کوردلی (2)
و لَا [تَبتَلِيَنّي] العَمى عَن سَبيلِك.[1]
در تبیین این فراز نورانی که از خداوند سبحان می‌خواهیم: مرا به نابینایی از راهت مبتلا نکن، سخن به عامل نابینایی باطنی رسید. گفته شد: پیروی از هوای نفس سبب می‌شود که انسان، کورباطن شود و راه خدا را نبیند. می‌توان گفت این فراز نورانی، اشاره به این آیه شریفه دارد که خطاب به حضرت داود (علیه السّلام) می‌فرماید:
﴿وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ﴾.[2]
و از هوا و هوس پيروى مكن كه تو را از راه خداوند گمراه كند.
بنا بر این، درخواست مبتلا نکردن به کوری، همان درخواست توفیق پیروی نکردن از هوای نفس است، کما اینکه اگر خداوند به انسان چنین توفیقی دهد، از شهوات و غم و غصه‌ها دور می‌شود. امیر المؤمنین (علیه السّلام) در خطبه 87 نهج البلاغة می‌فرماید:
إنَّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللَّهِ إلَيهِ عَبداً أعانَهُ اللَّهُ عَلى نَفسِهِ... قَد خَلَعَ سَرابيلَ الشَّهَواتِ، و تَخَلّى مِنَ الهُمومِ، إلّا هَمّاً واحِداً انفَرَدَ بِهِ، فَخَرَجَ مِن صِفَةِ العَمى، و مُشارَكَةِ أهلِ الهَوى.[3]
از محبوب‌ترين بندگان خداوند در نزد او، آن بنده‌اى است كه خدا، وى را در برابر نَفْسش يارى رسانده است... جامه‌هاى شهوت را [از خود] بركَنده است و از خواسته‌ها، جز يك خواسته كه در آن منحصر شده، فارغ شده است. بدين سبب، از كورى [باطنى] و مشاركت با هوسرانان، بيرون آمده است.
اینکه فرمود: جامه‌های شهوت‌ها را برکَنده است، شامل انواع شهوت‌ها می‌شود، اعم از شهوت جنسی و غیر آن مثل شهوت مقام و خوردن و خوابیدن، چرا که به تعبیر امام سجاد (علیه السّلام) طبق نقل، شهوت‌ها و تمایلات انسان گوناگون هستند: «إِنَّ شَهَواتِ الخَلقِ مُختَلِفَة».[4]
و مقصود از تنها خواسته‌ای که نفس خود را از آن فارغ نمی‌سازد، عمل به تکلیف است، یعنی دنبال چیزی جز آنچه خدا می‌خواهد، نیست.
