519 - آثار حُسن معاشرت
پیشتازی در کسب فضایل
وَ ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... السَّبقِ إلى الفَضيلَة.[۱]
یکی دیگر از زیورهای مردم صالح و باتقوا که در دعای نورانی مکارم الاخلاق از خداوند درخواست شده، پیشتازی در آراستن خود به فضایل اخلاقی و عملی است.
چند مطلب در این رابطه قابل توجه است:
مطلب اول این است که این فراز از دعا، ریشه در آیات متعددی از قرآن کریم دارد. مثل: ﴿فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ﴾؛ «سبقت بگیرید به کارهای خیر» که در دو آیه از آیات قرآن تکرار شده است.[۲]
خداوند منان در این آیه و دیگر آیات مشابه، تأکید می‌کند بر مسابقه دادن در امور معنوی، نه اینکه فقط در امور مادی و دنیوی مسابقه بگذارید. اگر انسان فقط در کارهای دنیوی سبقت بگیرد، در کارهای اخروی عقب می‌ماند. امیر المؤمنین (علیه السّلام) جمله‌ای دارند که در خطبه ۱۱۳ نهج البلاغة آمده است، ایشان با تعجب می‌فرمایند:
ما بالُكُم تَفرَحونَ بِاليَسيرِ مِنَ الدُّنيا تُدرِكونَهُ ولا يَحزُنُكُمُ الكَثيرُ مِنَ الآخِرَةِ تُحرَمونَهُ، ويُقلِقُكُمُ اليَسيرُ مِنَ الدُّنيا يَفوتُكُم حَتّى يَتَبَيَّنَ ذلِكَ في وُجوهِكُم، وقِلَّةِ صَبرِكُم عَمّا زُوِيَ مِنها عَنكُم؛ كَأَنَّها دارُ مُقامِكُم وكَأَنَّ مَتاعَها باقٍ عَلَيكُم؟![۳]
شما را چه مى‌شود كه به اندك چيزى از دنيا كه به دست مى‌آوريد، شادمان مى‌شويد؛ ولى از دست دادن بسيارى از آخرت، شما را اندوهگين نمى‌سازد؟! و اندكِ دنيا كه از دستتان مى‌رود، شما را ناراحت و بى‌تاب مى‌سازد، چندان كه اين بى‌تابى در چهره‌هاى شما و در ناشكيبايى‌تان بر آنچه از شما گرفته شده است، آشكار مى‌گردد. گويى دنيا اقامتگاه دائمى شماست و كالايش برايتان ماندگار است!
برخی به خاطر از دست دادن موقعیت‌های معنوی اصلاً ناراحت نمی‌شوند؛ اما برخی از اینکه مثلا قرار بوده کار خیری انجام دهد، ولی نتوانسته، بسیار اندوهگین می‌شوند. در حالات حضرت امام (رحمة الله علیه) نقل شده که هر گاه نماز شب‌شان فوت می‌شد، خیلی گریه می‌کردند.
می‌توان گفت دلیل اینکه انسان در خیرات مسابقه نمی‌گذارد یا به خاطر شدت علاقه به دنیاست و یا عدم اعتقاد به آخرت است.
