095 ـ فکنا عنده مسلمین بفضلکم و معروفین بتصدقنا ایاکم

فَكُنّا عِنْدَهُ مُسَلِّمينَ [1] بِفَضْلِكُمْ وَ مَعْرُوفينَ بِتَصْديقَنا إيّاكُمْ .

و ما در نزد او (خدا) ، به برترى شما ، گردن نهاده ، به پذيرش ولايت شما ، شناخته شده بوديم ...

توضيح واژه ها

مُسَلِّم : قبول كرده ، پذيرفته ، گردن نهاده . [2]

فَضْل : برترى ، پيشى جستن . [3]

مَعْرُوف : شناخته شده . [4]

تَصْديق : پذيرش ، اعتقاد ، موافقت . [5]

شرح

در اين عبارت ، ريشه وفادارى پيروان اهل بيت عليهم السلام ، بازگو شده است ؛ يعنى اگر خداوند ، دعاها و درودهاى ما را بر خاندان پيامبرش قرار داد و به واسطه محبّت ايشان، جان و رفتار ما ، نيكو شد، از آن روست كه سِرشت ما از اَزَل ، بر محبّت خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله سرشته شده است و نام شيعيان ، در كتابِ علم خداوند ، به نيكى ثبت شده است.

پيمان اَزَلى با اهل بيت عليهم السلام

عبارت «فَكُنّا عِنْدَهُ مُسَلِّمينَ بِفَضْلِكُم» ؛ يعنى : «ما در نزد خدا ، به برترى شما ، گردن نهاده بوديم». در برخى نسخه ها به جاى «مسلّمين» ، واژه «مُسَمّين» آمده است كه از نظر ادبيات عرب نيز سازگارتر است و در اين صورت ، معناى جمله چنين مى شود: «ما در نزد خداوند ، به برترى شما، ناميده شده و رفعت يافتيم» .

جمله «مَعْرُوفينَ بِتَصْديقِنَا إيّاكُم» ؛ يعنى : ما به پذيرشِ ولايت شما ، شناخته شده بوديم. در كتابِ علمِ خدا ، معلوم بود كه دسته اى از مسلمانان، سخن حق را مى پذيرند و با جان و دل، به اندرزهاى وحيانىِ اهل بيت عليهم السلام گوش مى سپارند.

رابطه پيمان اَزَلى با اهل بيت عليهم السلام و صلوات

رابطه پيمان اَزَلى شيعيان و درود فرستادن ظاهرى ايشان ، در استمرارِ وفادارى به اهل بيت عليهم السلام ، نهفته است. پيروان مكتبِ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، با تكرار درود و رحمت بر پيامبر صلى الله عليه و آله و خاندان پاكش، به پيمان روز نخست خود ، وفادار مى مانند و همچنان به درگاه حق، اظهارِ نياز مى كنند و با هر صلوات، منتظر بركاتِ ويژه آن هستند تا بر روح و ايمان ايشان ، مؤثّر افتد.

امام صادق عليه السلام ، در باره اثر صلوات ، فرموده است :

مَن صَلَّى عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه و آله فَمَعناهُ : أَنّي أَنَا عَلَى المِيثَاقِ وَ الوَفَاءِ الَّذِى قَبِلْتُ حِينَ قَوْلِهِ: «أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى» . [6] هر كه بر پيامبر صلى الله عليه و آله صلوات فرستد ، مفهومش چنين است : بى گمان ، من بر پيمان و عهدى كه پيش از اين پذيرفته ام ، هستم ، آن گاه كه [ خدا ] فرمود : «آيا من ، پروردگارتان نيستم ؟ گفتند : «آرى [ ؛ چنين است ] »» .

در حقيقت، سخن امروز پيروان اهل بيت عليهم السلام ، سخن جديدى نيست و تنها پايبندى به همان پيمانِ روز نخست است كه شيعيان ، بر آن وفادار مانده اند و توحيد را از دريچه نگاهِ يارانِ واقعى پيامبر صلى الله عليه و آله ، جستجو مى كنند و خداباورىِ خويش را به اثبات مى رسانند.

[1] در حاشيه دو نسخه خطّى تهذيب الأحكام ، به جاى «مسلّمين» واژه هاى «مُسمّين» و «منعمين» آمده است .

[2] «التسليم : بذل الرضا بالحكم» (لسان العرب ، ج 12 ، ص 295) . «الإسلام : الانقياد» (لسان العرب ، ج 12 ، ص 293) .

[3] «الفضل : ضدّ النقص» (لسان العرب ، ج 11 ، ص 524) . «الزيادة» (مجمع البحرين ، ج 5 ، ص 443) . «الفضيلة : الدرجة الرفيعة» (همان جا) .

[4] «المعروف : خلاف النُّكر» (لسان العرب ، ج 9 ، ص 239) . «كلّ ما تعرفه النفس من الخير و تبسَأُ به و تطمئنّ إليه» (همان جا ) .

[5] «الصِّدق : نقيض الكذب و صدَّقه : قبل قوله» (لسان العرب ، ج 10 ، ص 193) .

[6] معانى الأخبار ، ص 116 ، ح 1 .