خدمات بدیع آیت‌الله ری‌شهری در طول تاریخ ماندگار خواهد شد

حجج اسلام والمسلمین سید محمد کاظم طباطبایی رئیس پژوهشکده و دانشگاه علوم و معارف حدیث، محمد تقی سبحانی رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت و عباس پسندیده رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی در میزگردی که در مراسم مشترک هشتمین جشنواره پژوهشی پژوهشگاه قرآن و حدیث و آیین گرامیداشت هفته پژوهش دانشگاه قرآن و حدیث که صبح امروز در تالار علامه مجلسی پژوهشگاه دارالحدیث قم برگزار شد، به تبیین ویژگی‌های علمی و پژوهشی آیت‌الله محمدی ری‌شهری پرداختند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد کاظم طباطبایی رئیس پژوهشکده و دانشگاه علوم و معارف حدیث با اشاره به تاریخچه فعالیت‌های حوزوی و حدیثی در صد سال گذشته ابراز داشت: رشد دانشی ما متقارن و متعال نبوده است؛ برای مثال علم اصول ما رشد ویژه و حرف جدیدی ندارد. اگر چه می‌توان گفت که در علوم قرآن رشد خوبی داشتیم و علامه طباطبایی و شاگردانشان و دیگران زحمت زیادی کشیدند.

وی ادامه داد: اما درعلوم حدیث در صد سال گذشته بویژه پس از انقلاب اسلامی پیشرفت بسیار خوبی داشته است؛ این پیشرفت مرهون انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب است؛ اما حضرت آیت‌الله ری شهری تأثیر بسزایی در این پیشرفت داشته است؛ وی انسانی خود ساخته بود و با علاقه خود به معارف قرآن و سنت و ارزیابی از اینکه در زمینه قرآن پیشرفت خوبی داشته‌ایم ولی در حدیث دچار عقب افتادگی هستیم، به این مهم توجه ویژه را مبذول داشتند.

رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث با اشاره به خدماتی که آیت‌الله محمدی ری‌شهری طی پنجاه سال در زمینه علوم حدیث انجام داد، گفت: ایشان حتی در بستر بیماری و بر تخت بیمارستان نیز، کارهای پژوهشی پژوهشگاه قرآن و حدیث را پیگیری می‌کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی سیستم پژوهش گروهی پژوهشگاه دارالحدیث را که ابتکار شخص آیت‌الله محمدی ری‌شهری بود را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد: نتیجه این سیستم پژوهشی چهارصد کتاب است؛ هنوز حضور آیت‌الله ری‌شهری در این مجموعه حدیثی احساس می‌شود.

وی پرورش پژوهشگر را بسیار مهم عنوان و تصریح کرد: در سی سال فعالیت دارالحدیث ثمراتی را به واسطه تربیت پژوهشگران در سراسر کشور می‌بینیم.

رئیس پژوهشکده و دانشکده علوم و معارف حدیث به ویژگی‌های شخصی آیت‌الله ری‌شهری مانند حافظه خوب و نخبگی اشاره کرد و ابراز داشت: تألیف کتاب قاب خاطره کار ویژه‌ای است که برای ماندگار شدن ویژگی‌های شخصیتی آیت‌الله ری‌شهری انجام می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد تقی سبحانی رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت به دغدغه معارف بنیادین اعتقادی حاکم بر فکر و اندیشه آیت‌الله ری‌شهری اشاره کرد و گفت: این دغدغه ایشان را بر آن داشت که در مرحله اول باید نسل جدید را با اندیشه‌های ناب اسلامی آشنا سازد و در مرحله دوم اینکه همه را از منابع مهم اسلامی یعنی قرآن و روایات اهل بیت بهره‌مند سازد.

وی افزود: این دو دغدغه در طول زمان نشان داد که آیت‌الله ری‌شهری از یک رویکرد کلی بر محور سیراب سازی نسل جدید از قرآن و سنت برخوردار است.

رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت تصریح کرد: احداث پژوهشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث نشان داد که آیت‌الله ری‌شهری به جمع‌آوری یا نشر حدیث و دانش‌های آن بسنده نمی‌کند بلکه ایشان به دنبال ایجاد تحولی عمیق و شگرف در این علوم است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی ادامه داد: گروه‌های مختلف در مجموعه دارالحدیث به قرآن و حدیث به عنوان دو منبع معرفتی در دو حوزه اساسی تحول دانش‌های اسلامی و انسانی می‌نگرد.

وی گفت: توسعه دانش بر محور اندیشه اسلامی بر آیت‌الله ری‌شهری غالب بود و محوری است که می‌تواند نقش ایشان را در حوزه علمیه پسا انقلاب نشان دهد؛ باید سهم آیت‌الله ری شهری را در این زمینه بازشناسی کرد و به عنوان بخشی از حوزه علمیه نشان و به نسل دیگر انتقال داد.

رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت ابراز داشت: شاید آن موقع که آیت‌الله ری‌شهری بنای پژوهشگاه دارالحدیث را گذاشت، کمتر کسی باور می‌کرد که این حرکت در حوزه علمیه نتیجه قابل اعتنایی داشته باشد؛ اما هر چه زمان گذشت اثبات شد که این نگاه و فهم و دور اندیشی در دانش‌های دینی نقشی بسیار مهم در فرهنگ اسلامی زمان داشت و در آینده این گرایش، رویکرد و جریان بر حوزه‌های علمیه و دانش‌های اسلامی غلبه خواهد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی تقویت و توسعه راه آیت‌الله ری‌شهری را رسالتی بر عهده حوزویان عنوان کرد و گفت: اگر به این سرمایه بزرگی که فراهم شده است بی‌اعتنایی کنیم، بعید نیست که این نهضت و خیزش ایجاد دانش‌های دینی بر محور قرآن و حدیث فروکش کند و نسل بعد بی‌بهره بماند.

حجت‌الاسلام والمسلمین عباس پسندیده رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی، آیت‌الله ری‌شهری را آغازگر نسل جدید حدیث پژوهی عنوان کرد و گفت: بخش‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و زمینه‌های دیگر ایجاد شده به وسیله آیت‌الله ری‌شهری است که این حدیث‌پژوهی مدرن است؛ لذا مرحوم آیت‌لله ری‌شهری را باید آغازگر نسل جدید حدیث پژوهی در نسل معاصر بدانیم؛این کار آیت‌الله ری‌شهری در تاریخ ماندگار خواهد شد.

وی درباره نوع حدیث‌پژوهی آیت‌الله ری‌شهری عنوان داشت: فعالیت محدثان پیشین بر اساس عنوان آثار خود و طبقه‌بندی کتاب‌هایشان است؛ اما آیت‌الله ری‌شهری را باید با ساختار حدیثی که ایشان طراحی و اداره کردند بررسی کرد؛ ساختار پژوهشگاه دارالحدیث گویاست و کمتر از این زاویه به مرحوم آیت‌الله ری‌شهری نگاه کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین پسندیده توضیح داد: در حوزه فقه الحدیث یا فهم روشمند احادیث الان به این ظرفیت رسیده‌ایم که فقه الحدیث اخلاقی متفاوت از دانش فقه است، یا در کلام روش‌شناسی مطالعات حدیث پژوهی همین مسائل را مورد توجه قرار داده‌ایم؛ فهم روان‌شناختی از احادیث و آیات قرآن کریم حرف نویی در آیات قرآنی از منظر روانشناسی است که به آن توجه شده است.