آیة الله محمّد محمّدی ریشهری از شمار انسانهای وارسته، پُرکار و نیکنهاد است که عمر پربرکت خود را در خدمت به نشر و ترویج فرهنگ دینی و شیعی در کنار انجام مسئولیتهای اجتماعی گذرانده است. زندگی ۷۵ سالۀ وی را میتوان در سه مقطع خلاصه کرد:
یک. پیش از انقلاب اسلامی (۱۳۲۵ - ۱۳۵۷)
سی و دو سالِ نخست زندگی وی پس از گذراندن دوران کودکی، در راه تحصیل، تدریس و تبلیغ دین در کنار فعالیتهای اجتماعی و مبارزاتی سپری شده است.
دو. اوج فعالیتهای اجتماعی - سیاسی (۱۳۵۸ - ۱۳۸۸)
سی سال دوم در کنار کارهای مطالعاتی و پژوهشهای حدیثی، دورۀ اوج فعالیتهای اجتماعی و سیاسی ایشان به شمار میرود که در این مناصب و مسئولیتها خدمت کرده است:
سه. تمرکز بر کارهای علمی - پژوهشی (۱۳۸۹ تا کنون)
این دوره با تداوم کارهای علمی و فرهنگی پیشین و شروع به تدریس رسمی در حوزههای علمیه همراه است. تدریس درس خارج فقه و نیز درس تفسیر و اهتمام بیشتر به مدیریتهای علمی، فرهنگی، مشخّصۀ این دوره است[۱]و ایشان از ده مسئولیت دورۀ دوم زندگی، تنها تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی و ریاست مؤسّسۀ علمی - فرهنگی دارالحدیث را بر دوش دارد.
ریاست دانشگاه قرآن و حدیث و نیز پژوهشگاه قرآن و حدیث که در این مقطع تأسیس میشوند، کفّۀ کارهای علمی و پژوهشی ایشان را در این دوره، سنگینتر کرده است.
در بارۀ ارج نامه
چند سالی است که ایدۀ تدوین این ارجنامه و برگزاری جلسۀ تکریم برای آیة الله ریشهری، در جمع مدیران کتابخانههای تخصّصی وابسته به دفتر آیة الله العظمی سیستانی و در حضور حجة الاسلام و المسلمین سیّد جواد شهرستانی مطرح است. این ایده، بحمد الله پس از چندین جلسه گفتوگو و هماندیشی، سرانجام در مرداد ۱۳۹۹ جامۀ عمل پوشید و فرآیند کار آغاز شد.
در این فرصتِ کوتاه پنج ماهه، به همّت و لطف حضرات آیات عظام و علمای گرامی و نویسندگان و پژوهشگران و علاقهمندان به آیة الله ریشهری، مجموعهای درخور و آبرومند، شامل ۳ بیان و پیام از مراجع، ۲۷ گفتوگو با شخصیتهای حوزوی و غیر حوزوی، ۱۲ یادداشت تکریمی و ۴۲ مقاله فراهم آمد که در دو جلد بدین شرح سامان داده شده است:
جلد اوّل با عنوان «زندگی علمی و شخصی» دارای پنج بخش است:
۱. بیانات و پیامهای مراجع ۳ مورد
۲. زندگی شخصی و علمی ۵ نوشته
۳. از نگاه دیگران ۲۷ گفتوگو در ۲۳ عنوان
۵. اسناد و تصاویر ۴ دسته
جلد دوم با عنوان «حدیثپژوهی» نیز در پنج بخش سامان یافته است:
[۱]. گفتنی است ایشان از آغاز پیروزی انقلاب، تقریباً به شکلی مستمر، به تدریس عقاید (کلام)، شرح ادعیه و احادیث، تفسیر و اخلاق، دست کم برای یک روز در هفته، اهتمام داشتهاند.