گزارشی از دروس خارج فقه آیت الله محمدی ری شهری

بسم الله الرحمن الرحیم

«گزارشی از درس خارج فقه آیت الله محمدی ری شهری»

درس خارج فقه حضرت آیت الله ری‌شهری(دامت برکاته) از ابتدای سال تحصیلی 1389 در روزهای يكشنبه، ‌دوشنبه و سه‌شنبه هر هفته از ساعت ۸ صبح در حوزه علميه حضرت عبدالعظيم^{(علیه‌السلام)} واقع در شهرری برگزار می‌گردد و همچنان ادامه دارد. در طول این سال‌ها مباحث و فروعات فقهی گوناگونی با محوریت نظرات حضرت امام خمینی^{(رحمة‌الله‌علیه)} در تحریر الوسیلة مطرح شده است.

مباحث مطرح شده در این درس عبارت اند از:

1. ولایت فقیه : این مبحث از ابتدای سال تحصیلی 1389 تا خرداد 1391، در حدود 156 جلسه ارائه شده است. متأسفانه فایل صوتی یا متن مکتوبی از این دروس در دسترس نیست.
2. نماز جمعه : این مبحث از ابتدای سال تحصیلی 1391 تا نیمه بهمن 1392، در 123 جلسه ارائه شده است. در 25 جلسه پایانی این مبحث، حکم «غسل جمعه» و «کفایت یا عدم کفایت غسل از وضو» مورد بررسی قرار گرفته است.
3. خمس : این مبحث از بیستم بهمن 1392 آغاز و در دوم آذر 1394 به پایان رسیده است. هفت جلسه پایانی از 145 جلسه ارائه شده در این مبحث، به بحث «انفال» اختصاص دارد.
4. حج : بررسی مسائل حج از سوم آذر 1394 آغاز شده است و تا کنون حدود 255 جلسه را به خود اختصاص داده است.
5. فروعات فقهی مورد ابتلا :

به دلیل طولانی بودن مباحث حج، گاه برای ایجاد تنوع، برخی از فروعات فقهی مورد ابتلا مانند: «حکم اضرار به نفس»، «حکم خروج زن از خانه بدون اجازه شوهر» و «حکم نماز و روزه کثیر السفر»، همچنین برخی از مسائل مستحدثه پزشکی مانند: احکام مربوط به «مرگ مغزی و پیوند اعضاء»، «کالبد شکافی» و «باروری پزشکی» مطرح شده است.
افزون بر اینها گاه به تناسب مباحث ارائه شده، برخی از قواعد فقهی مانند: قاعده «لاضرر»، قاعده «لاحرج» و گستره قاعده «تجاوز و فراغ» و نیز برخی از مباحث رجالی مانند: وضعیت رجالی «سهل بن زیاد» و «مفضل بن صالح»، «حجیت یا عدم حجیت مرسلات شیخ صدوق» و «تأثیر اعراض یا عمل مشهور در ارزیابی روایات» مورد بحث قرار گرفته است. مجموع این مباحث در 74 جلسه ارائه شده است.

گفتنی است، تا کنون 753 جلسه برگزار شده است[1] که فایل صوتی و متن تقریر شده آنها ـ بدون احتساب 156 جلسه مربوط به بحث ولایت فقیه ـ در دو سایت «مدرسه فقاهت»[2] و «پایگاه رسمی محمد محمدی ری‌شهری»[3] بارگزاری شده است.

فهرست مباحث ارائه شده چنین است:

یکی از ویژگی‌های این درس، شرح روایاتی است که در ابتدای هر جلسه با عنوان «بحث اخلاقی» ارائه شده است. در این مباحث روایاتی از معصومین ^{(علیهم‌السلام)} در مباحث گوناگون اخلاقی مطرح و در یک یا چند جلسه تبیین شده است. از جلسه شماره 339 (ارائه شده در تاریخ 18 آذر 1393) به بعد، اختصاص به شرح دعای «مکارم الاخلاق» دارد که تاکنون بیش از نیمی از آن (18 بند از مجموع 30 بند) تبیین شده است.

محسن عطاءاله