در افق بینش قرآنی، علاوه بر این که بزرگان و مدیران جامعه در قبال سرنوشت خود و حیات اجتماعی دیگران، مسئولیت خطیری دارند، فرد فرد انسانها نیز در این مسئولیت، سهیم اند و ندای «كلكم راع وكلكم مسؤول عن رعيته» در گوش جان همه آنان طنین انداز است؛ چرا که هر فردی - در هر موقعیتی که باشد، در دایره زندگی اجتماعی، بر دیگران اثر می گذارد و از آنان اثر می پذیرد و به عنوان یکی از ارکان قدرت ملی و اجتماعی، نقش خاصی دارد که چه بسا از آن، بی خبر است.
در عین حال، هر که منزلت و موقعیت مهم تر و شعاع تأثیرگذاری بیشتری در میان مردم دارد، مسئولیتش خطیرتر و سنگین تر است. از این رو، معیار واقعی سنجش آگاهان جامعه، ایفای مسئولیتی است که بر دوش آنان سنگینی میکند.
نویسنده می کوشد تا بر پایه منابع اسلامی، احساس مسئولیتی را که امروزه بیش از هر زمان دیگر بدان نیازمندیم، در دلها زنده سازد.
این کتاب، محتوای درس اخلاق نویسنده است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در مدرسه کرمانی های قم برای گروهی از طلاب علوم دینی، مطرح نموده و پس از چندین چاپ، با ویرایشی نو (ویرایش سوم) در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.
مطالب کتاب در پنج بخش سامان یافته است:
بخش اول: پیوند آگاهی و مسئولیت
بخش دوم: مسئولیت آگاهان
بخش سوم: آگاهان مسئولیت پذیر
بخش چهارم: آگاهان بی مسئولیت
بخش پنجم: پیام های جاویدان