330 - تفسیر قرآن (آیه پنجم سورۀ مبارکه بقره)

خلاصه درس تفسیر قرآن کریم، ادامه تفسیر آیه پنجم از سورۀ مبارکه بقره:

تبیین موانع « فلاح » و سعادت انسان در دنیا و آخرت :

مطابق آنچه در آیه 23 سوره یوسف آمده و دو مرتبه در آیات 21 و 135 سوره مبارکه انعام نیز تکرار شده و همچنین طبق تصریح آیاتی از سوره های مبارکه مومنون، یونس و شوری، جامع ترین موانع سعادت انسان «گناه » و خطرناکترین گناه « ظلم » است.
در روایت است که «هيچ بنده اى نيست مگر آن كه در دلش نقطه اى سفيد وجود دارد ؛ پس هر گاه گناهى مرتكب شود ، در آن نقطه ، نقطه اى سياه پديد آيد، كه اگر توبه كرد آن سياهى مى رود و اگر در گناهان فرو رفت، نقطه سياه افزايش مى يابد چندان كه همه سفيدى را فرو مى پوشاند و چون سفيدى پوشانده شد، گنهكار ديگر به خير و صلاح باز نمى آيد و قول خدای عزوجل این است كه: «به حقيقت، كارهايى كه مى كردند ، بر دلهايشان زنگار بسته است» .

کسی که دلش از گناه زنگار بسته باشد، غفلت او را فرا خواهد گرفت، مانند عده قلیلی که تحت فتنه دشمنان نظام و انقلاب اسلامی شعار «نه اسلام و نه قرآن » سر می دادند، از این رو انسان باید همواره تقوای الهی را ملاک عمل خود قرار داده و از بروز این حالت برای انسان که غفلت در او فراگیر شود، بخدا پناه ببرد.

استناد به روایتی از رسول مکرم اسلام (ص) : در روایتی تکان دهنده در خصوص احوال روز قیامت آمده است که در روز قيامت بنده اى از بندگان خدا را (براى حساب) مى آورند در حالى كه از حسناتش شادمان است، در اين هنگام كسى مى آيد ومى گويد: خداوندا! اين مرد به من ستم كرده. در اين هنگام از حسنات او برمى دارند و به حسنات مظلوم مى افزايند و همين گونه اين كار تكرار مى شود تا آنكه حسنه اى از او باقى نمى ماند. سپس هنگامى كه مدعى ديگرى پيدا مى كند نگاه به گناهان او مى كنند و به نامه اعمال ظالم منتقل مى نمايند و اين كار پيوسته ادامه پيدا مى كند تا داخل در آتش دوزخ شود.

امام على(ع) در پاسخ به اين پرسش كه كيفر كدام گناه زودتر به گنهكار مى رسد، فرمودند:
« آن كه به كسى ستم كند كه ياورى جز خدا ندارد و آن كه در گزاردن حق نعمتها كوتاهى كند و نعمت را در مسیر معصیت الهی بکار گیرد و آن كه با تعدى و ستم بر فقير چيرگى يابد.»

استناد به روایتی از نبی مکرم اسلام (ص):
طبق نقل در سخن پیامبراکرم(ص) آمده است که عقاب و مجازات سه دسته از گناهان زودرس مي باشد و به قيامت کشانده نمي شود، ايجاد ناراحتي براي پدر و مادر، ظلم در حقّ مردم، ناسپاسي در مقابل کارهاي نيک ديگران موجب عقوبت در دنیا می شود و نیز در روایت دیگری از امام باقر(ع) زورگویی در مقابل کسی که زور نگفته، فریب دادن در مقابل کسی که فریب نداده و قطع رحم در مقابل کسی که صله رحم کرده از گناهانی است که در دنیا زود، عقوبت آن دامنگیر انسان خواهد شد.

مطابق آیه شریفه قرآن کریم، هر مشکل و مصیبتی در زندگی انسان پیش می آید به واسطه عملکرد انسان است و البته خدای متعال از بسیاری از اعمال بد انسان چشم پوشی می کند.