کرائم قرآن در فضائل اهل بیت(ع)

مراد از کرائم قرآن آیاتی است که در شأن اهل بیت(ع) نازل شده اند. این آیات فراوانند اما در این کتاب تنها چهل آیه گزینش شده است؛ آیه هایی که برجسته ترین فضائل، حقوق و ویژگی های اهل بیت(ع) را نشان می دهند.

بخشی از درآمد کتاب چنین است:

گسترۀ پژوهش

کرائم قرآن که به شکل عمومی یا اختصاصی در شأن اهل بیت علیهم السلام نازل شده اند، فراوان اند؛ ولی در این کتاب، تنها به مهم ترین آیاتی پرداخته می شود که روایات شیعه و اهل سنّت، آنها را در بارۀ اهل بیت علیهم السلام می دانند.

آیات برگزیده در این کتاب، ناظر به مناقب، حقوق و حکومت اهل بیت علیهم السلام هستند. آیات مناقب و فضائل، جایگاه بلند اهل بیت علیهم السلام و صفات و ویژگی های آنها را نمایان می سازند. آیات دستۀ دوم، حقوق اهل بیت علیهم السلام را برای ما بیان می کنند، اگرچه در همان حال، ناظر به جایگاه ویژۀ اهل بیت علیهم السلام نیز هستند، و آیات دستۀ سوم با اشاره به تطبیق برخی آیات بر قیام و حکومت مهدوی، حکومت جهانی اهل بیت علیهم السلام را بشارت می دهند.[1]

شیوۀ پژوهش

برای فهم قرآن، مانند هر متن دیگری، نیازمند بررسی متنی و نیز گردآوری همۀ قرینه ها هستیم. در بخش متن پژوهی، بر پایۀ کتاب های لغت کهن و معتبر، و با استفاده از تفاسیر مشهور، معنای اصلی واژه ها و عبارت ها را در زمان نزول قرآن کریم، به دست می آوریم و آن گاه به گردآوری قرینه ها می پردازیم. قرینه های گرد آمده، ما را در نزدیک شدن به مراد خداوند، یاری می دهند. این قرینه ها گاه درونی و گاه بیرونی هستند که پیوسته و ناپیوسته نیز نامیده می شوند. هر یک از این دو گونه نیز می تواند به دو دستۀ لفظی و غیر لفظی تقسیم شود. بر این پایه، چهار دسته قرائن (لفظی درونی، لفظی بیرونی، غیر لفظی درونی و غیر لفظی بیرونی)، امکان وجود دارند، هر چند در تحقّق نوع اخیر یعنی قرائن غیر لفظی بیرونی، تردید وجود دارد. شاید بتوان برخی قرائن عقلی مانند جسم نبودن خداوند را از این دسته شمرد؛ قرینه ای که به درک درست از آیاتی مانند: (ٱلرَّحْمَٰنُ عَلَى ٱلْعَرْشِ ٱسْتَوَىٰ)[2] و (بَلْ یداهُ مَبْسُوطَتان)[3] یاری می رساند.

اسباب نزول نیز قرائن غیر لفظی، امّا پیوسته و درونی به شمار می آیند. نمونۀ قرائن لفظی درونی، سیاق متنی و آیات مجاور و مرتبط هستند. احادیث تفسیری نیز قرینه های لفظی بیرونی به شمار می آیند.

قرائن درون قرآنی برای بسیاری از فرقه های اسلامی، معتبر و قابل قبول اند. استدلال به این قرینه ها موجب اقناع پژوهشگران منصف و الزام خصم می شود؛ امّا تعداد این قرینه ها به فراوانی قرینه های بیرونی نیست و کمتر به تعیین مصادیق عینی و بیرونی پرداخته اند. از این رو برای تعیین دقیق مصداق ها و عینی سازی مفاهیم بلند قرآنی، نیازمند قرینه های بیرونی و روایات ناظر به آیات هستیم؛ روایاتی که شناخت بیشتر و تفصیلی تری را برای قرآن پژوهان به ارمغان می آورند و آیات ناظر به مناقب و فضائل اهل بیت علیهم السلام را بر آنها تطبیق می دهند...

ویژگی های کتاب

کتاب های مشابهی به تفسیر آیات مربوط به اهل بیت علیهم السلام پرداخته اند که یا از فراوانی نسبی آیات برخوردارند ولی از توضیح کافی و مستند، خالی اند و یا اگر به بررسی تفصیلی آیات پرداخته اند، آیات معدودی را بررسی نموده اند. از این رو، جای کتابی که هم آیات نسبتاً زیادی را بررسی کند و هم در بررسی خود، از تفصیل کافی برخوردار باشد، خالی بود و بدین جهت، کتاب حاضر به نگارش در آمد. افزون بر این، در بیان ویژگی های این کتاب می توان به این موارد اشاره نمود:

1. توضیح مبسوط چهل آیه از برجسته ترین آیات مربوط به اهل بیت علیهم السلام.

۲. بررسی و تحلیل روایات تفسیری ذیل آیاتِ یاد شده.

۳. پاسخ گویی به مهم ترین شبهات در بارۀ هر آیه.

۴. بیان پیام های هر آیه در پایان بحث آن.