این کتاب، شامل رهنمودهای قرآن و حدیث درباره مساجد است که با ساختاری جدید، نکات مهم و آموزنده ای را ارائه می کند.
فرهنگ نامه مسجد، حاوی دوازده فصل است: فضیلت مسجد، برکت های مسجد، ساختن مسجد، بزرگداشت مسجد، آبادانی معنوی مسجد، حضور زنان در مسجد، خدمت به مسجد، احکام و آداب مسجد، ویران کردن مسجد، برترین مسجدها، مسجد درون خانه و مسجدهای نکوهش شده.
گفتنی است که این مجموعه، بخشی از دانش نامه قرآن و حدیث است که به دلیل اهمیت موضوع، به صورت مستقل عرضه شده است.
رسالة المسجد، محمّد محمّدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ اوّل، ۱۳۸۷ه . ش، رقعی، ۱۷۲ ص، عربی؛
فرهنگ نامه مسجد، محمّد محمّدی ری شهری، قم: دارالحدیث، چاپ دوم، ۱۳۹۱ ش، رقعی، ۱۸۴ ص، فارسی؛
İSLAMDA MəSCİD MəDəNİYYəTİ، ترجمه فرهنگ نامه مسجد، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: افضل الدین رحیم اف، باکو: مسجد قبا، چاپ اوّل، ۲۰۰۹ م، رقعی، ۱۴۴ ص، ترکی آذری.
پيش گفتار
مسجد ، مهم ترين پايگاه شعائر دينى و اصلى ترين پايگاه تداوم ارزش هاى اسلامى در جامعه است و از اين رو ، نقش فوق العاده مؤثّرى در تحكيم اساس نظام اسلامى دارد . با اين نگاه ، مسجد ، جايگاه ويژه اى در فرهنگ عمومى جامعه اسلامى دارد و فرهنگ سازى در زمينه ابعاد مختلف اين پايگاه ، از اهمّيت و اولويت خاصّى برخوردار است .
بى ترديد ، بهترين ، مؤثّرترين و نزديك ترين راه براى فرهنگ سازى عمومى در جهت تقويت اين پايگاه مهم فرهنگى و سياسى ، تبيين ره نمودهاى سازنده قرآن ، پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام و انتقال آنها به اقشار مختلف جامعه اسلامى است .
هر چند تا كنون كتاب هاى مفيد و ارزنده اى با هدف ياد شده تأليف گرديده ، ليكن فرهنگ نامه مسجد ، تلاشى است نو تا ره نمودهاى قرآن و حديث را با نظمى نوين و دل نشين ، در اختيار همه علاقه مندان ، بويژه پژوهشگران و بخصوص سنگرداران اين پايگاه ، قرار دهد .
فرهنگ نامه مسجد ، با الهام گرفتن از قرآن و احاديث اسلامى ، در جهت تقويت فرهنگِ ساختن مسجد ، چگونگى طرّاحى و معمارى آن ، احترام به اين پايگاه مقدّس ، رعايت احكام و آداب آن ، اهمّيت مساجد تاريخى ، لزوم هوشيارى در برابر سوء استفاده هاى سياسى و اجتماعى از اين پايگاه ، و از همه مهم تر ، گسترش فرهنگ حضور عموم مسلمانان و خصوصا جوانان در مسجد ، نكات مهم و آموزنده اى را ارائه مى نمايد .
گفتنى است كه اين مجموعه ، بخشى از دانش نامه ميزان الحكمه است كه به دليل اهمّيت موضوع و به پيشنهاد فاضل گران قدر آقاى تقى قرائتى ـ كه تلاشى ستودنى در گسترش فرهنگ مسجد دارد ـ ، به صورتى مستقل ، ارائه مى گردد .
در اين جا ، لازم مى دانم از همه فضلا و پژوهشگران عزيز و بزرگوار «پژوهشكده علوم و معارف حديث» كه در پديد آوردن و عرضه اين اثر سيهم بوده اند ، بويژه فاضل ارجمند جناب آقاى مرتضى خوش نصيب كه در تحقيق اين فرهنگ نامه ، اين جانب را مساعدت نمود و افزون بر اين ، با ترجمه زيباى خود ، زمينه بهره مندى پارسى زبانان را از آن فراهم ساخت ، صميمانه سپاس گزارى نمايم . از خداوند منّان براى همه آنان ، پاداشى در خورِ فضل حضرتش مسئلت دارم . خداوند توفيق خدمت بيشتر به معارف ناب اسلام را به همه ما عنايت فرمايد!
محمّد محمّدى رى شهرى
پنجم بهمن ماه 1386
شانزدهم محرّم الحرام 1429