در این کتاب، مسائل مهمی مانند معنای ادب، فضیلت ادب و ترغیب به آن، ریشه های ادب، آثار ادب، مربیان و ادب آموزان، روش های تربیت، و آفات تأدیب و تربیت از منظر قرآن و احادیث اسلامی تبیین شده است.
فرهنگ نامه ادب، از مجموعه فرهنگ نامه هایی است که با هدف تصحیح و تقویت فرهنگ ارزش های رفتاری، ارائه می شود.
Mencari berkah dengan adab، ترجمه فرهنگ نامه ادب، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: سلمان فضل اللّٰه، اندونزی: سیترا، چاپ اوّل، ۲۰۱۴ م، جیبی، ۱۲۰ ص، اندونزیایی.
پيشگفتار
فرهنگ نامه ، كتابى است كه در آن ، دانش ، فرهنگ [1] و حكمت باشد .
فرهنگ نامه ادب ، قطره اى ديگر از درياى بيكران علوم و معارف ناب اسلامى و مَدخَلى [2] ديگر از دانش نامه ميزان الحكمه است كه به صورت مستقل ، منتشر مى شود . در اين دانش نامه ، واژه ها و اصطلاحاتى كه در قرآن و احاديث ، كاربرد فرهنگى گسترده اى دارند ، به ترتيب الفبايى ، با نظمى نوين و با ذكر نمونه كاربردها (شواهد) ، معناشناسى و تحليل و تبيين مى گردند . در لابه لاى اين دانش نامه ، برخى مَدخل ها ، از كاربرد فرهنگى ويژه و بَسامد استفاده بالايى برخوردارند . بدين معنا كه عموم مسلمانان و يا گروه هاى خاصّى از آنان ، به صورت شبانه روزى و گسترده ، با آنها ، سر و كار دارند . از اين رو ، به منظور تصحيح و تقويت فرهنگ عمومىِ جوامع اسلامى ، ضرورى است معارف مربوط به اين گونه واژه ها و اصطلاحات ، به صورت كتابِ همراه ، و كتاب راهنما ، در اختيار همگان قرار گيرد .
با اين نگاه ، مَدخَل هايى از اين دست ـ كه گفتيم ـ ، به صورت كتاب هايى مستقل و در اندازه هايى كه حمل و مطالعه آن آسان باشد ، در اختيار علاقه مندان قرار مى گيرند .
گفتنى است كه در اين سلسله آثار ، براى آنچه مربوط به رفتار يا احوال خاص است (مانند : ادب ، اذان ، شادى و آرزو) ، نام «فرهنگ نامه» و براى آنچه مربوط به گروه هاى اجتماعى (مانند : بسيجيان ، جوانان و كودكان) مى شود و يا آموزه هاى حكيمانه پيشوايان بزرگ اسلام يا حكماى بزرگ الهى (چون لقمان حكيم) را ارائه مى نمايد ، نام «حكمت نامه» را برگزيديم .
فرهنگ نامه ادب ، نخستين كتاب از مجموعه فرهنگ نامه هايى است كه با هدف تصحيح و تقويت فرهنگ ارزش هاى رفتارى ارائه مى گردد .
در اين فرهنگ نامه ، مسايل مهمى ، مانند : تعريف ادب ، انواع و مراتب ادب ، نقش ادب در زندگى ، خاستگاه هاى اَدب ، آموزگاران ادب ، روش اَدب آموزى و آفات اَدب آموزى از منظر قرآن و احاديث اسلامى تبيين مى گردد .
گفتنى است كه در تهيه و تدوين اين مجموعه ، از همكارى فاضل ارجمند جناب آقاى عبدالهادى مسعودى بهره بردم . از ايشان و ديگر همكارانى كه در «پژوهشكده علوم و معارف حديث» ، در ساماندهى اين اثر سهيم هستند ، بويژه مترجم گرانقدر آن ، جناب آقاى حميد رضا شيخى ـ كه با ترجمه زيبا و دقيق خود ، فهم آيات و روايات اين فرهنگ نامه را براى پارسى زبانان ميسّر ساخت ـ صميمانه سپاس گزارم واز خداوند منّان ، پاداشى در خور فضل و كرامت خود ، براى آنان مسئلت دارم .
ربّنا! تقبّل منّا؛ إنّك أنت السميع العليم .
محمّد محمدى رى شهرى
12 مهر ماه 1384
29 شعبان 1426
[1] فرهنگ : علم؛ دانش؛ ادب؛ تربيت؛ پديده كلّى پيچيدهاى از آداب ، رسوم ، انديشه ، هنر و شيوه زندگى كه در طىّ تجربه تاريخى اقوام ، شكل مىگيرد و قابل انتقال به نسلهاى بعدى است . (ر. ك : لغتنامه دهخدا ، فرهنگ معين و فرهنگ بزرگ سخن)
[2] در دانشنامهها ، به هر واژه اصلى كه توضيحى (مقالهاى) در ذيل خود دارد ، «سرواژه» يا «مَدخَل» مىگويند . به مجموع سرواژه و توضيح ، بر روى هم ، نيز «مدخل» گفته مىشود (ر. ك : فرهنگ بزرگ سخن)