روش اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن، جامع است

مجموعه ۱۸ جلدی «تفسیر اهل‌بیت(ع)» که زیر نظر علیرضا برازش نگاشته شده است، دوشنبه 17 اسفند با حضور مؤلف اثر، آیت‌الله ری‌شهری تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) و حجت‌الاسلام مهدی خاموشی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.

گزیده سخنان حضرت آیت الله ری شهری در این مراسم:

«تفسیر اهل‌بیت(ع)» مرجعی برای پژوهشگران باشد»

به مناسبت اینکه نام این اثر تفسیر اهل‌بیت(ع) است، به بیان روش اهل‌بیت در تفسیر قرآن، همچنین گونه‌های روایات تفسیری می‌پردازیم.

اصولاً روش اهل‌بیت(ع) در تفسیر قرآن بهره‌گیری از تمام منابع معرفتی در کنار اصول و مبانی و قواعد تفسیری است و آنقدر سخنان اهل‌بیت(ع) جامعیت دارد که حضرت علی(ع) می‌فرماید همه چیز در درون قرآن است و قرآن کریم برای هیچ گوینده‌ای جای حرف نگذاشته است.

هر چه حرف مؤثر و سازنده بخواهیم در قرآن کریم آمده است، اما اگر کسی بخواهد به این مرتبه از شناخت درباره قرآن کریم برسد، باید به سراغ اهل‌بیت(ع) برود، چرا که باطن و حقایق و معارف قرآن را کسی جز خداوند و راسخون در علم نمی‌توانند بیان کنند.

در رأس راسخون علم، شخص پیامبر اکرم(ص) قرار دارد که خداوند حقایق و معارف دین را به ایشان یاد داده و سپس حضرت رسول آنها را به امیرالمؤمنین(ع) آموزش داده است، لذا جای حرف برای کسی باقی نمی‌ماند.

آشنایی با مبانی عقلی در تفسیر قرآن
کسی که می‌خواهد قرآن را تفسیر کند، روش اهل‌بیت(ع) جامع بوده و تک‌بعدی نیست و برای اینکه قرآن را بفهمیم، باید با مبنای عقلی قرآن هم آشنا شویم؛ هنر فهم حقایق عقلی در قالب مثال است و مفسر قرآن باید از این هنر بهره‌مند باشد.

امور عقلی را در تفسیر قرآن باید در قالب حسی بیان کنیم
روایات تفسیری را می‌توان به ۲۰ گونه تفسیر کرد، یک دسته از روایات تفسیری فضای نزول را ترسیم می‌کند و شأن نزول آیات را بیان می‌کند، دسته‌ای دیگر، قرآن را با قرآن تفسیر می‌کند، دسته دیگر تفسیر لفظی قرآن است که در آن لغات قرآن ترجمه می‌شود.

در تفسیر شهودی قرآن می‌توان گفت که روزی خانمی نزد حضرت رسول(ص) مرتکب غیبت شد، آن زن روزه بود و حضرت به او فرمود تو افطار کردی، با حرام هم افطار کردی! سپس ظرفی را آوردند و حضرت فرمود قِی کن و همه حاضران مشاهده کردند که گوشت و خون بالا آورد.

گونه‌های دیگر تفسیر قرآن تفسیر مفهومی، مصداقی، عقلی، فقهی، علمی و تجربی، تفسیر تاریخی، تمثیلی، متشابهات، باطنی، تبیین حکمت احکام، تبیین اشارات و تفسیر تبیین آیات منسوخ است.

اگر بخواهیم تفسیر کل قرآن را بدون اشاره به آیه خاصی بیان کنیم، باید بگوییم همه معارف اهل‌بیت(ع)! و البته سخن زیادی در این خصوص می‌توان گفت.