فرهنگ نامه اذان

این اثر، یکی از مدخل های دانش نامه قرآن و حدیث است که به صورت مستقل انتشار یافته است. در این فرهنگ نامه موضوعاتی مانند آغاز تشریع اذان، اهمیت گسترش فرهنگ اذان، حکمت ها و پیام های فردی و اجتماعی و سیاسی اذان، آثار و برکات اذان، چگونگی اذان و تفسیر باطن آن، ارزش اذان گو و حق مؤذن و اذان زنده در عصر حاضر بررسی می شود.

پيش گفتار فرهنگنامه اذان

فرهنگ نامه ، كتابى است كه در آن ، دانش ، فرهنگ [1] و حكمت باشد .

فرهنگ نامه اذان ، قطره اى ديگر از درياى بيكران علوم و معارف ناب اسلامى و مَدخَلى [2] ديگر از دانش نامه ميزان الحكمه است كه به صورت مستقل ، منتشر مى شود . در اين دانش نامه ، واژه ها و اصطلاحاتى كه در قرآن و احاديث ، كاربرد فرهنگى گسترده اى دارند ، به ترتيب الفبايى ، با نظمى نوين و با ذكر نمونه كاربردها (شواهد) ، معناشناسى و تحليل و تبيين مى گردند . در لابه لاى اين دانش نامه ، برخى مَدخل ها ، از كاربرد فرهنگى ويژه و بَسامد استفاده بالايى برخوردارند . بدين معنا كه عموم مسلمانان و يا گروه هاى خاصّى از آنان ، به صورت شبانه روزى و گسترده ، با آنها ، سر و كار دارند . از اين رو ، به منظور تصحيح و تقويت فرهنگ عمومىِ جوامع اسلامى ، ضرورى است معارف مربوط به اين گونه واژه ها و اصطلاحات ، به صورت كتابِ همراه ، و كتاب راهنما ، در اختيار همگان قرار گيرد .

با اين نگاه ، مَدخَل هايى از اين دست ـ كه گفتيم ـ ، به صورت كتاب هايى مستقل و در اندازه هايى كه حمل و مطالعه آن آسان باشد ، در اختيار علاقه مندان قرار مى گيرند .

گفتنى است كه در اين سلسله آثار ، براى آنچه مربوط به رفتار يا احوال خاص است (مانند : ادب ، اذان ، شادى و آرزو) ، نام «فرهنگ نامه» و براى آنچه مربوط به گروه هاى اجتماعى (مانند : بسيجيان ، جوانان و كودكان) مى شود و يا آموزه هاى حكيمانه پيشوايان بزرگ اسلام يا حكماى بزرگ الهى (چون لقمان حكيم) را ارائه مى نمايد ، نام «حكمت نامه» را برگزيديم .

فرهنگ نامه اذان ، دومين كتاب از مجموعه فرهنگ نامه هايى است كه با هدف تصحيح و تقويت فرهنگ ارزش هاى رفتارى ارائه مى گردد .

در اين فرهنگ نامه ، مسايل مهمى ، مانند : آغاز تشريع اذان ، اهميت گسترش فرهنگ اذان ، حكمت ها و پيام هاى فردى و اجتماعى و سياسى اذان ، و آثار و بركات اذان ، چگونگى اذان و تفسير باطن آن ، ارزشِ اذان گو و حقّ مؤذّن ، و اذان زنده در عصر حاضر، مورد بررسى قرار خواهد گرفت .

گفتنى است كه در تهيه و تدوين اين مجموعه ، از همكارى فاضل ارجمند جناب آقاى عبدالهادى مسعودى بهره بردم . از ايشان و ديگر همكارانى كه در «پژوهشكده علوم و معارف حديث» ، در ساماندهى اين اثرسهيم هستند، بويژه مترجم گرانقدر آن ، جناب آقاى حميد رضاشيخى ـ كه با ترجمه زيبا و دقيق خود ، فهم آيات و روايات اين فرهنگ نامه را براى پارسى زبانان ميسّر ساخت ـ صميمانه سپاس گزارم و از خداوند منّان ، پاداشى در خور فضل و كرامت خود ، براى آنان مسئلت دارم .

ربّنا! تقبّل منّا؛ إنّك أنت السميع العليم .

محمّد محمدى رى شهرى

12 مهر ماه 1384

29 شعبان 1426