كيمياي عشق

امروز ، جهان بيش از هر وقت ديگر ، تشنه دوستى و الفت و مهر و محبّت است.

در دنياى امروز كه بدبينى ، كينه توزى ، خشونت و ترور بر جهان حكومت مى كند ، جامعه بشرى بيش از هر زمانى احساسِ نياز به كيمياى محبّت دارد.

كيمياى محبّت ، اصلى ترين عامل تنش زدايى در سطح بين الملل و تنها راه رسيدن به صلح همه جانبه و فراگير است.

امّا بايد توجّه داشت كه تنها با سخن و شعار و گفتگو ، نمى توان به اين كيميا دست يافت . راه دست يابى به اين كيميا ، خودسازى و اصلاح فرهنگ عمومى است و نخستين گام در اين راه ، مبارزه با عوامل كينه و نفرت ، و گام دوم ، ايجاد و تقويتِ بنيادهاى مهر و محبّت است .

بهترين آموزگار محبّت

حركت در اين راه ، نياز به تعليم ، تربيت ، آموزش و آموزگار دارد و بهترين و بزرگ ترين آموزگارِ مهر و محبّت ، مهربان ترين مهربانان ، آفريدگار جهان است . او كه سخن خود را با انسان در قرآن با نام «رحيم» و «رحمان» آغاز مى كند (اشاره به اين كه او نه تنها «رحيم» است و به اهلِ ايمان و انسان هاى شايسته ، سخت مهر مى ورزد ، بلكه «رحمان» نيز هست) . او همه را دوست دارد و خوب و بد ، از رحمت و محبّت عامّه او بهره مى گيرند كه :

«وَرَحْمَتِى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْ ءٍ» [1]

اديم زمين ، سفره عام او استچه دشمن بر اين خوان يغما ، چه دوست [2]

امير مؤمنان عليه السلام با الهام از اين سنّت خداى مهربان ، در منشور حكومت مصر به مالك اشتر مى نويسد :وَأشعِر قَلبَكَ الرَّحمَةَ لِلرَّعِيَّةِ ، وَالمَحَبَّةَ لَهُم ، وَاللُّطفَ بِهِم ، وَلا تَكونَنَّ عَلَيهِم سَبُعا زارِيا تَغتَنِمُ أكلَهُم ، فَإِنَّهُم صِنفانِ : إمّا أخٌ لَكَ فِى الدّينِ ، وَإمّا نَظيرٌ لَكَ فِى الخَلقِ؛ [3]

احساس رحمت ، محبّت و لطفِ به شهروندان را بر دلت بپوشان و بر آنان ، درنده اى آسيب رسان مباش كه خوردن شكارش را غنيمت داند ؛ چرا كه آنان ، دو دسته اند : دسته اى برادرِ دينى تو اند ، و دسته اى ديگر ، در آفرينش ، همانندِ تو.

و نيز مى فرمايد :أَبلَغُ ما تَستَدَرُّ بِهِ الرَّحمَةَ أن تُضمِرَ لِجَميعِ النّاسِ الرَّحمَةَ . [4]

بهترين راه جذب رحمت [و مهربانىِ] الهى اين است كه [در دل ،] نيّتِ رحمت [و مهربانى] به همه مردم داشته باشى.

بارى ، آفريدگار مهربان ، نه تنها بزرگ ترين آموزگار دوستى است ، بلكه همه مهرورزى ها ريشه در رحمت و محبّت او دارند و بدون پيوند با او ، هيچ محبّتى نمى پايد و هيچ كينه و دشمنى اى از جهان رخت برنخواهد بست و آرزوى فراگير شدن مهر و دوستى در جامعه بشرى و حاكميّت صلح همه جانبه هرگز تحقّق نخواهد يافت .

كتاب دوستى در قرآن و حديث ، شرح اين اجمال است . انتشار اين كتاب به زبان عربى مورد استقبال فرهيختگان جهان اسلام قرار گرفت تا آنجا كه برخى از چهره هاى علمى حجاز ضمن تأكيد بر نياز همه مسلمانان به اين نوشتار پيشنهاد انتشار آن را در سطح گسترده در جوامع اسلامى ارائه كردند .

به دنبال اين پيشنهاد ، كتاب «دوستى» توسط فاضل گرانمايه جناب آقاى عبدالهادى مسعودى تلخيص گرديد و اينك گزيده آنچه از اين كتاب مربوط به مهرورزى انسان ها نسبت به خداى منّان است با عنوان «كيمياى عشق» در برابر شماست . «كيمياى عشق» گزيده بخش دوم كتاب «دوستى در قرآن و حديث» است كه تقريبا همه عناوين اصلى و فرعى آن حفظ و تنها از تعداد احاديث آن كاسته شده است ، بديهى است مطالعه اصل كتاب براى آگاهى كامل تر از رهنمودهاى اسلام در زمينه مهرورزى انسان ها به پروردگارشان ضرورى است .

به اميد روزى كه با بهره گيرى از رهنمودهاى سازنده اسلام قلب مردم جهان مالامال از محبّت و عشق به خداى سبحان شود ، طبعا چنين عشقى ، الفت و سازگارى مردم با يكديگر را نيز در كامل ترين شكل آن در پى خواهد داشت.

در اينجا از همه كسانى كه در مركز تحقيقات دار الحديث به گونه اى در تهيه اين مجموعه ارزنده سهيم هستند صميمانه سپاسگزارى مى نمايم به ويژه حجت الاسلام والمسلمين جناب آقاى محمّد تقديرى كه متن اصلى كتاب با همكارى ايشان سامان يافت و نيز حجت الاسلام جناب آقاى عبدالهادى مسعودى كه گزيده آن را تهيه كردند ، همچنين حجت الاسلام جناب آقاى سيد حسن اسلامى كه زحمت ترجمه آن را پذيرا شدند ، و براى همه آنان از خداوند منان پاداشى در خور فضل و كرامت خود مسئلت دارم .

رؤيايى شگفت!

در پايان ، جالب است به رؤيايى شگفت انگيز درباره ترجمه اين كتاب به زبان اردو ، اشاره كنم :

گفتنى است كه ترجمه كتاب دوستى به زبان اردو ، اخيرا به وسيله «مؤسسّه امام المنتظر» و با همّت حجت الاسلام جناب آقاى سيّد نياز نقوى منتشر شد .

ايشان نقل كرده كه : كارِ تايپ و تنظيم ترجمه كتاب به زبان اردو ، به عهده دامادش آقاى سيّد محمّد رضا نقوى بود كه مدّتى پيش در سنّ بيست و هفت سالگى به رحمت ايزدى پيوست ؛ رضوان اللّه تعالى عليه! دو روز پس از وفات وى ، يكى از دوستانش آقاى سيّد ظهير الحسنين شيرازى كه از نقش مرحوم سيّد محمّد رضا در تنظيم ترجمه كتاب دوستى به زبان اردو ، بى اطّلاع بوده ، به وى (آقاى سيّد نياز نقوى پدر خانم آن مرحوم) مراجعه مى كند و مى پرسد :

جريان كتاب محبّت چيست؟ چون من او را در عالم رؤيا ديدم و گفت : «مشكل من (در عالم برزخ) به خاطر مفاتيح الجنان و كتاب محبّت حل شد» ... .

با توجّه به اين كه بيننده خواب ، از جريان كارِ آن مرحوم در مورد اين كتاب بى اطّلاع بوده ، مى توان اطمينان يافت كه اين رؤيا از رؤياهاى صادقه است . لذا از آقاى نقوى خواستم كه آقاى سيّد ظهير ، عين آنچه را در رؤيا ديده ، برايم بنويسد . ايشان نوشت :

بنده چند سالى با مرحوم آقاى سيّد محمّد رضا نقوى ـ اعلى اللّه مقامه ـ آشنايى و رفاقت داشتم . او دو روز بعد از وفاتش به خواب من آمد (شب چهارشنبه نزديك اذان صبح) و به من گفت : «حالم بسيار خوش است . زياد به فكر من نباشيد . فقط در دعاها مرا فراموش نكنيد . بعضى ها به من مى گفتند : هميشه مشغول كار تايپ و تنظيم كتاب ها هستى و دارى وقتت را ضايع مى كنى ؛ [امّا] تايپ و تنظيم كتاب مفاتيح الجنان و المحبّة فى الكتاب والسنة (به اردو) ، خيلى بدردم خورد و باعث نجاتم شد!

آرى ، آنچه بيش از هر چيز ديگر ، براى انسان در اين جهان و جهانِ پس از مرگ ، كارساز است ، كيمياى محبّت است :

يك جو ثمر نمى برد از خرمن كمالدر دل ، هر آن كه تخم محبّت نكِشته است

إلهى! لم يكن لى حول فأنتقل به عن معصيتك إلاّ فى وقت أيقظتنى لمحبّتك ، فانهج لى إلى محبّتك سبيلاً سهلة أكمل لى بها خير الدنيا والآخرة .

محمّد محمّدى رى شهرى

10 / 9 / 1382