277 - تفسیر سوره حمد

تفسیر سوره حمد، آیه «غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ»:
مسئله ضلالت یکی از مباحث مهم قرآنی است که شایسته است مورد دقت و تامل فراوانی قرار بگیرد اگر انسان بخواهد در زمینه‌های مختلف زندگی دچار ضلالت و گمراهی نشود باید به رهنمودهای مهم و ارزنده‌ای قرآن دل بسپارد.
زمانی‌که دشمن می‌خواهد انسان مسلمان را از نظر اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی گمراه کند از شیوه‌های دروغ، دین‌تراشی و تحریف دین آسمانی استفاده می‌کند.
تظاهر به خیرخواهی، چهارمین شیوه اضلال شیاطین جن و انس
شیطان از همین شیوه برای گمراه کردن جد و جده ما حضرت آدم و حوا استفاده کرد و آنها را فریب داد. شیطان برای حضرت آدم(ع) قسم خورد که من خیرخواه شما هستم و میوه این شجره ممنوعه را بخورید.
حضرت آدم(ع) شخصیت والایی داشت؛ اما فریب خورد پس هر کس که می‌گوید من خیرخواه تو هستم راست نمی‌گوید و نباید به سخن هر کسی اعتماد کنیم.
اگر کسی برای خدا نصحیت کرد آن شخص خیرخواه انسان است. رهبران فاسد سیاسی هم با الگوگیری از شیطان انگیزه‌های زشت خود را پشت نقاب‌ خیرخواهی می‌پوشانند؛ نمونه روشن داستان فرعون است. فرعون هم می‌گفت من راه درست را به شما نشان می‌دهم. این مفسر قرآن اظهار کرد: خدا می‌فرماید«فریب شیاطین جن و انس را نخورید؛ چرا که هر کسی خیرخواه شما نیست».

پرهیز از صحبت کردن با انسان‌های شرور
امام جواد(ع) نیز می‌فرماید«از صحبت کردن با انسان‌های شرور بپرهیزید». به نظر ائمه معصوم رفیق بد مانند شمشیر برهنه است ظاهرش زیباست ولی اثری بدی بر جان آدمی می‌گذارد. پس تظاهر به خیرخواهی یکی از شیوه‌های اضلال در طول تاریخ بشر بوده است.
روایتی از پیامبر اکرم(ص)
پیامبر(ص) معتقد بودند اگر کسی این 4 علامت را داشته باشد آن شخص فریبکار نیست این نشانه‌ها عبارتند از: انصاف داشتن، حق خواستن برای خود و دیگران، ظلم نکردن و سوء استفاده نکردن از هنر.
هنر بازتاب زیبایی‌های برخواسته از ذوق انسان است. علاقه به هنر در فطرت هر شخصی نهاده شده است. هر انسانی به طور طبیعی به هنرعلاقه‌مند است؛ به همین جهت انواع هنرها مورد سو‌استفاده دشمنان الهی قرار گرفته‌اند چرا که هنر در طول تاریخ هم برای هدایت و هم برای گمراهی به کار گرفته شدند به عبارت دیگر هنر مانند تیغ دو لبه است.
قرآن بزرگترین هنر در زمینه سخنوری
اگر تمامی جن و انس جمع شوند کسی نمی‌تواند همانندی چون قرآن بیاورد. رسول‌اکرم(ص) می‌فرماید« بعضی از سخن‌ها انسان‌ها را سحر می‌کند». پس هنر سخنوری اگر در مسیر درست به کار گرفته شود انسان را به سمت خدا می‌برد و اگر در مسیر نادرست استفاده شود باعث گمراهی و ضلالت انسان می‌شود.
قرآن کریم شعرا را 2 دسته می‌کند. نخست، شاعرانی که مردم را گمراه می‌کند و دسته‌ای دیگر که از هنر خود برای نزدیک کردن مردم به خداوند استفاده می‌کنند از امیرالمومنین علی(ع) پرسیدند چه چیزی از خلق‌خدا زیباتر است حضرت فرمودند سخن؛ دوباره از ایشان پرسیدند چه چیزی از همه قوی‌تر است که امام دوباره فرمودند کلام. گاهی ممکن است یک سخن آنچنان تاثیر گذار باشد که فردی را در مسیر حق قرار بدهد همین مسئله باعث می‌شود که تا قیامت برای آن فرد ثواب بنویسند.
«اعتقاد به معاد» از فریب خوردن انسان را مصون می‌کند
خداوند زمینه پرورش انسان را فراهم می‌کند اینگونه نیست که همه انسان‌ها را به صورت جبری در مسیر درست قرار بدهد بلکه می‌خواهد انسان با اختیار خود مسیر و صراط مستقیم را انتخاب کند. اینگونه است که انسان‌های شایسته مشخص می‌شوند.
بهترین راه مبارزه با تبلیغات فریبنده دشمن تحکیم مبانی اعتقادی به ویژه «ایمان به معاد» است. کسی که به معاد معتقد باشد زیر بار فریبکاری‌های دشمن قرار نمی‌گیرد کسانی فریب می‌خورند که ایمان به آخرت نداشته باشند. پس ایمان به مبدا و معاد یکی از بهترین راهای مبارزه با تبلغات فریبنده دشمن است.
هر یک از پیام‌آوران در دوره رسالت خود دشمنانی داشتند که از ترفندهای زیادی برای گمراهی مردم استفاده می‌کردند. قرآن مکررا هشدار می‌دهند در برابر ترفندهای دشمنان مواظب باشید و فریب آنها را نخورید.