پژوهش های اجتماعی در حوزه دین باید بر پایه مبانی نظری دینی انجام شود

تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السلام در دیدار معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی و مدیران مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران، ایسپا افزود: در پژوهش های اجتماعی مربوط به حوزه های مسایل دینی و ارزشی باید پیش از انجام پژوهش، مبانی نظری آن پژوهش از منابع دینی استخراج و شیوه های انجام آن نیز مبتنی بر آموزه های اسلامی باشد. رئیس دانشگاه قرآن و حدیث گفت: در موضوعاتی مثل گرایش جوانان به نماز و حجاب و حتی میزان پیشرفت دین در جامعه نمی توان به برخی ظواهر اکتفا نمود و سپس نتیجه گیری علمی از آن گرفته و اعلام نمود، به طور مثال در حوزه سنجش میزان پیشرفت دین در جامعه، باید نخست ارزش های دینی، استخراج شود.
به سخن دیگر: در حوزه های اخلاقی، اعتقادی و رفتاری از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، ارزش های دینی را احصاء نمود و سپس با رده بندی ارزش ها به لحاظ تاثیرگذاری و اهمیت بیشتر در جامعه به انجام نظر سنجی پرداخت.
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السلام گفت: در این صورت می توانیم در نظر سنجی های مبتنی بر واقعیت به این نکته برسیم که میزان موفقیت جامعه ما در رشد فرهنگی و دینی تا چه حد بوده است.
آیت الله محمدی ری شهری گفت: در موضوعاتی مثل اصول پژوهشی و نظر سنجی های میدانی و آمار های علمی، از بیان واقعیت ها نباید ترسید، بلکه بسیاری از مواقع، واقعیت های تلخ موجب هشیاری بیشتر مسئولان و دست اندرکاران حوزه های فرهنگی و اجتماعی خواهد شد.
رئیس دانشگاه قرآن و حدیث افزود: اگر کارها بر اساس اصول نباشد، نتیجه گیری معکوسی را شاهد خواهیم بود و این تجربه ای است که در برخی رفتارهای گذشته قابل مشاهده است.
آیت الله محمدی ری شهری گفت: روایتی از حضرت علی علیه السلام، بیان شده است که به نظر من باید به عنوان مبنا در همه مراکز نظر سنجی و آمارگیری مدنظر قرار گیرد که « هیچ حرکتی نیست مگر آنکه در انجام آن نیازمند شناختی هست »
وی افزود: معمولا ممکن است برخی دوست داشته باشند، نتایج نظرسنجی ها مطابق با میل انسان باشد و این یک آفت است که تا فرهنگ اسلامی در جامعه پیاده نشود، حل نخواهد شد.
رئیس دانشگاه قرآن و حدیث گفت: در خصوص تحلیل ها و آمارهای تلخ در جامعه، باید این مساله برای همه روشن شود که نقد کردن به نفع انسان و ساختار اجتماعی است و موجب برطرف کردن نقص ها خواهد شد و به همین جهت نباید از نقد شنیدن و مورد نقد قرار گرفتن پرهیز کنیم.
وی تصریح کرد: آمار ندادن خیلی بهتر از آمار غلط دادن است، زیرا آمار غلط دادن کار خطر ناکی است و موجب انحراف مسیر جامعه و انحراف در تصمیم گیری ها خواهد شد.


آیت الله محمدی ری شهری گفت: در حوزه نظر سنجی ها از نکات بسیار مهم این است که در پرسشنامه ها، نهایت دقت انجام شود تا مصاحبه ها هدایت شده و از پیش تعیین شده صورت نگیرد زیرا متاسفانه در برخی موارد از نظر سنجی ها به عنوان ابزاری برای جا انداختن سیاست های دلخواه بکار می رود.
آیت الله محمدی ری شهری گفت: طراحی پرسشنامه ها باید در جهت پیدا کردن واقعیت ها باشد نه در جهت تحقق خواسته ها و آرزوها و امیال افراد.
وی تصریح کرد: نکته مهم دیگر امانتداری است و افرادی که، خصوصاً در موضوعات مهم به انجام کارهای پژوهشی می پردازند، امین نظام و امین مردم بشمار می روند و اگر تصمیمی بر اساس نتیجه نظر سنجی آنان انجام شد، مسئولیت آن را بر عهده دارند و خیانت در جمع آوری و تحلیل نظرات مردم و شرایط جامعه خیانت در امانت بشمار می رود.
آیت الله محمدی ری شهری همچنین مساله انصاف در تحلیل های نهایی را نیز از نکات مهم برشمرد و گفت: تحلیل هایی که ارائه می شود، اگر جانبدارانه گردید، اصل پژوهش ها بی فایده خواهد شد.
آیت الله محمدی ری شهری گفت: این مساله به یک آرزو تبدیل شده است که مسئولان کشور در طول سالیان قبل در گزارش های خود تصریح و اشاره ای هم به پیشرفت های اخلاقی جامعه داشته باشند و گزارشی از میزان موفقیت نهادهای فرهنگی از نگاه آمارهای واقعی براساس تغییرات رفتاری و اجتماعی مردم داشته باشند.
رئیس موسسه علمی – فرهنگی دارالحدیث در خصوص الگوی سبک زندگی اسلامی نیز گفت: بلافاصله بعد از اینکه رهبر معظم انقلاب در خصوص اهمیت پرداختن به سبک زندگی ایرانی – اسلامی تاکید فرمودند، موسسه علمی – فرهنگی دارالحدیث جمع آوری یک اثر علمی را در دستور کار خود قرار داد که به عنوان یک منبع پژوهشی برای این حرکت قابل بهره برداری است.
وی افزود: در این اثر علمی، که ان شاء الله درآینده نزدیک به چاپ سپرده می شود و اکنون در مرحله ویراستاری است، سیره زندگی پیامبر اسلام(ص)، به عنوان بهترین الگوی سبک زندگی مورد تبیین قرار گرفته و در آن برای تدوین سبک زندگی ایرانی و اسلامی، روح سیره پیامبر(ص) استخراج شده که در همه برهه های زمانی می توان آن را الگو و سرمشق جامعه قرار داد.
در این جلسه که دکتر فیض معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، دکتر آغاسی رئیس و جمعی از مدیران مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران، ایسپا حضور داشتند، گزارشی از پژوهش های انجام شده توسط این مرکز و نیز اقدامات صورت گرفته در حوزه های علمی و افکار سنجی ارائه شد.