فرهنگنامه زیارت عتبات
در این مجموعه تلاش شده تا آنچه برای زائران عتبات عالیات مورد نیاز است، از منابع قابل استناد، گزینش و ارائه شود. ویژگی های زیر را می توان برای این کتاب برشمرد:
جامعیت نسبی، بیان آداب و آفات زیارت، معرفی اماکن متبرکه، زندگی نامه مشاهیر، نقشه های کاربردی.
شهرهای نجف، کوفه، کربلا، بغداد (کاظمین)، سامرا به ترتیب عنوان های پنج فصل نخست است و فصل پایانی به بیان برخی سوره ها، نمازها، زیارت ها و دعاهای مورد نیاز زائران اختصاص دارد.
این کتاب، از چاپ دوم (۱۳۹۴) با عنوان زیارت عتبات بر پایه منابع معتبر منتشر شده است.
پيشگفتار
...
زيارت عتبات عاليات
واژه «عَتَبات»، جمع «عَتَبه» به معناى آستان و درگاه است، و عنوانِ «عَتَبات» يا «عَتَبات عاليات» در عرفِ پيروان اهل بيت عليهمالسلام، به آستانهاى مقدّس امامانى گفته مىشود كه در شهرهاى نجف، كربلا، كاظمين، و سامرا از كشور عراق وجود دارند.
ويژگىهاى «فرهنگنامه[1] زيارت»
تاكنون كتابهاى مفيد و ارزندهاى در باره زيارت «عتبات عاليات» و بهرهگيرى از اين مراكز نور و هدايت، نگارش يافتهاند ؛ امّا فرهنگنامه زيارت عتبات تلاشى است نو، كه با نظمى نوين، رهنمودهاى اهل بيت عليهمالسلام را در جهت فرهنگسازى زيارت آستانهاى خاندان رسالت، تقديم علاقهمندان مىكند. ويژگىهاى اين كتاب، عبارت اند از:
1. جامعيت نسبى
در اين مجموعه، تلاش شده آنچه براى زائران «عتبات عاليات» مورد نياز است، از منابع قابل استناد، گزينش و ارائه شود، و به منظور جامعيت نسبى آن، در فصل پنجم نيز، مطالبى كه اختصاصى به زائران عتبات ندارد، ولى معمولاً مورد نياز آنهاست، افزوده شده است.
2. آداب و آفات زيارت
فرهنگسازى زيارت آستانهاى خاندان رسالت بايد مبتنى بر رعايت آداب زيارت، و اجتناب از آفات آن باشد، در غير اين صورت، بهره لازم، عايد زائر نخواهد شد و چه بسا موجب وهن مذهب گردد كه در اين صورت، نه تنها ثوابى بر آن مترتّب نخواهد شد، بلكه آلودگى به گناه را نيز در پى خواهد داشت.
از اين رو در اين مجموعه، ضمن بيان آداب و آفات زيارت، اعمالى كه به روايات معصومان عليهمالسلام مستند نيستند، به زائران شناسانده شدهاند.
3. معرّفى اماكن متبرّكه
به منظور آشنايى زائران با اماكن متبرّكه عتبات عاليات، توضيحاتى لازم در باره مساجد معروف، قبور منسوب به شمارى از پيامبران، علما و صلحا، و همچنين مشاهير مدفون در نجف، كوفه، كربلا، كاظمين و سامرّا، به صورت اجمالى ارائه گرديده است.
4. زندگىنامه مشاهير
براى آگاهى بيشتر زائران از شخصيتهاى مدفون در جوار آستانهاى مقدس عراق، زندگىنامه كوتاه آنان در كتاب آمده است.
5. نقشه هاى كاربردى
ديگر ويژگى اين فرهنگنامه، هشت نقشه در پايان كتاب است كه در آنها، حرم مطهّر امامان عليهمالسلام واماكن و مزار شخصيتهاى مدفون در آنها، مسجد كوفه و سهله و اماكن و مقامهاى آنها و منطقه مركزى شهر نجف وكربلا جانمايى شده است.
تقدير و سپاس
در اين جا لازم است از همه فضلا و پژوهشگران عزيز و بزرگوار «پژوهشكده علوم و معارف حديث» كه در پديد آوردن و عرضه اين اثر، به گونهاى نقش داشتهاند، به ويژه فاضل ارجمند جناب آقاى رسول افقى كه جمعآورى بخشى از متن اولّيه آن را به عهده داشت، و پژوهشگران گرانقدر جناب آقاى سيّد محمود طباطبايىنژاد و سيّد روح اللّه سيّد طبايى كه تكميل نهايى اين فرهنگنامه، با مساعدت آنها تحقّق يافت، صميمانه سپاسگزارى نمايم، و از خداوند سبحان براى همه آنان، پاداشى در خور فضلش مسئلت دارم.
ربّنا تقبّل منّا و ارزقنا فى الدنيا زيارة محمّد و آله و فى الآخرة شفاعتهم، إنّك أنت السميع العليم.
محمّدى رىشهرى
هفتم آبان ماه 1393
[1] . فرهنگ : علم ؛ دانش ؛ ادب ؛ تربيت ؛ پديده كلّى پيچيدهاى از آداب ، رسوم ، انديشه ، هنر و شيوه زندگىكه در طىّ تجربه تاريخى اقوام ، شكل مىگيرد و قابل انتقال به نسلهاى بعدى است ر . ك : لغتنامه دهخدا ، فرهنگ معين و فرهنگ بزرگ سخن ، واژه «فرهنگ» .
